Klasyfikacja partii politycznych

Typy klasyfikacji partii politycznych

ze względu na: strukturę organizacyjną; liczbę członków; władzę wewnątrz struktur partyjnych; modele organizacji partii; głoszoną doktrynę polityczną

Struktura organizacyjna (klasyfikacja)

partie komitetowe (pełnią rolę komitetu wyborczego - np. Partia Demokratyczna i Republikańska w USA); partie rozwinięte (mają trwałą i rozwiniętą strukturę organizacyjną - SLD w Polsce, CDU w Niemczech)

Liczba członków (klasyfikacja)

partie kadrowe (w ich skład wchodzi niewielki procent wyborców - Partia Demokratyczna/demokraci.pl); partie masowe (duża liczba członków, którym przewodzi elita partyjna - francuska Partia Socjalistyczna)

Władza w partii (klasyfikacja)

partie scentralizowane (centralna władza - brytyjska Partia Konserwatywna); partie zdecentralizowane (działacze niższego szczebla mają duży wpływ na decyzje - francuska Partia Socjalistyczna)

Modele organizacji partii (klasyfikacja)

partie kadrowe; partie masowe; partie wyborcze; partie-kartele

Partia kadrowa

mała liczba członków; podstawą organizacji jest komitet (autonomiczne działania, formułowanie programu partii); zwiększenie i skupienie aktywności w okresie przedwyborczym

Partia masowa

duża liczba członków (zrzesza określoną grupę społeczną); rozległa, złożona struktura (przedstawicielstwa terenowe, filie, oddziały); aktywność partii jest stała

Partia wyborcza

strukturą przypomina partię masową, jednak rośnie rola kierownictwa (elita przywódcza); głównym założeniem jest zwiększenie liczby wyborców (partia nie kieruje swojego programu do konkretnej grupy - programy ogólnikowe)

Partia kartel

współpraca między kilkoma partiami; skupia się na komunikacji partia-państwo, a nie partia-społeczeństwo

Głoszone doktryny polityczne (klasyfikacja)

partie konserwatywne; chrześcijańsko-demokratyczne (chadeckie); liberalne; agrarne; socjaldemokratyczne; komunistyczne; nacjonalistyczne

Partia konserwatywna (założenia)

poszanowanie tradycji; wiara katolicka; rodzina wartością nadrzędną; bezpieczeństwo jednostki w strukturze społecznej; państwo gwarantem stabilności; wszelkie zmiany efektem ewolucji (odrzucenie metod rewolucyjnych)

Partia konserwatywna (historia)

XVII Anglia - torysi; konserwatyzm w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej był odpowiedzią na gwałtowne zmiany (brak akceptacji dla tempa i rozmiarów zmian)

Partia chadecka (założenia)

solidaryzm społeczny; pluralizm; dobro ogółu celem nadrzędnym; poszanowanie godności i wolności jednostek; rodzina podstawową komórką społeczną; zasady etyki chrześcijańskiej

Partia chadecka (historia)

początki sięgają XIX wieku - państwa Europy Zachodniej

Partia liberalna (założenia)

wolność jednostki; prawa natury nadrzędne nad stanowionymi; równość wszystkich ludzi; zlaicyzowane państwo; wolny rynek i własność indywidualna; niechęć wobec interwencjonizmu państwa

Partia liberalna (historia)

XVII wiek Anglia - wigowie

Partia agrarna (założenia)

rolnictwo podstawą gospodarki; ziemia powinna być własnością ludzi na niej pracujących; trzecia droga między kapitalizmem a socjalizmem; wzrost udziału rolników w sprawowaniu władzy; wartości chrześcijańskie

Partia agrarna (historia)

połowa XIX wieku w Niemczech

Partia socjaldemokratyczna (założenia)

demokracja polityczna i gospodarcza; sprawiedliwy podział dochodów; państwo opiekuńcze likwidujące nierówności poprzez świadczenia socjalne; sektor państwowy obok sektora prywatnego w gospodarce; społeczna kontrola nad kluczowymi działami gospodarki

Partia socjaldemokratyczna (historia)

druga połowa XIX wieku

Partia komunistyczna (założenia)

teoria walki klas (klasa posiadająca i pracująca wzajemnie się zwalczają); dyktatura partii; system jednopartyjny; rozbudowane państwo opiekuńcze; gospodarka centralnie sterowana

Partia komunistyczna (historia)

początek XX wieku

Partia nacjonalistyczna (założenia)

przekonanie o wyższości własnego narodu; chęć podporządkowania innych narodów; nietolerancja; interes narodu jest nadrzędny

Partia nacjonalistyczna (historia)

powstawały w XIX wieku