Teorie i formy rządzenia

Koncepcje i teorie pochodzenia instytucji państwa

podboju i przemocy; klasyczna; teistyczna; umowy społecznej; klasowa; organiczna

Twórca koncepcji podboju i przemocy

Ludwik Gumplowicz

Twórca koncepcji klasycznej

Arystoteles

Twórcy koncepcji teistycznej

św. Augustyn; św Tomasz

Twórcy koncepcji umowy społecznej

Jean Jacques Rousseau; Thomas Hobbes

Twórcy koncepcji klasowej

Karol Marks; Fryderyk Engels

Twórcy koncepcji organicznej

August Comte; Herbert Spencer

Założenia koncepcji podboju i przemocy

państwo powstało w wyniku podbijania grup słabszych przez silniejsze

Założenia koncepcji klasycznej

państwo zostało stworzone przez człowieka; człowiek jest z natury polityczny; państwo jest gwarantem ładu społecznego

Założenia koncepcji teistycznej

państwo i władza pochodzą od Boga; tylko władza pochodząca od Boga jest legitymizowana; państwo jest gwarantem spokoju i porządku

Założenia koncepcji umowy społecznej

ludzie jako istoty polityczne są wolni i równi, naturalnie dążą do stworzenia i uczestnictwa w kulturze politycznej; umowa społęczna to porozumienie między suwerenem a poddanymi

Założenia koncepcji klasowej

państwo powstało w wyniku konfliktu klasowego; państwo było formą ucisku proletariatu przez klasę posiadającą – zastąpi je państwo bezklasowe

Założenia koncepcji organicznej

państwo to jednolity organizm, w którym każda z grup ma do odegrania istotną rolę, pełni właściwą sobie funkcję – jak organy w organizmie

Systemy rządzenia

parlamentarno-gabinetowy; parlamentarno-komitetowy; kanclerski; prezydencki; półprezydencki/mieszany

System parlamentarno-gabinetowy

rząd i parlament (władza wykonawcza i ustawodawcza) pełnią najważniejsze funkcje w państwie; rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem; przykład – Holandia, Włochy

System parlamentarno-komitetowy

inaczej system rządów zgromadzenia/konwentu; najwyższym organem władzy jest parlament; rząd pełni funkcję podporządkowanego parlamentowi komitetu wykonawczego – rząd jest powoływany przez parlament i może być przez niego odwołany; przykład – Szwajcaria

System kanclerski

odmiana systemu parlamentarno-gabinetowego; władzy wykonawczej nie sprawuje Prezes Rady Ministrów, tylko kanclerz; prezydent pełni jedynie funkcje reprezentacyjne w stosunkach dyplomatycznych; przykład – Niemcy

System prezydencki

najsilniejszą pozycję ma prezydent – pełni funkcje prezydenta i szefa rządu jednocześnie – ma pełnię władzy wykonawczej; parlament i prezydent są wyraźnie oddzieleni (prezydent nie ponosi przed parlamentem odpowiedzialności politycznej, ale nie posiada też możliwości rozwiązania parlamentu); przykład – USA, Federacja Rosyjska

System półprezydencki

połączenie systemu parlamentarno-gabinetowego i prezydenckiego; prezydent ma większą władzę niż w systemi parlamentarno-gabinetowym i posiada prawo rozwiązanie parlamentu; ministrowie odpowiadają zarówno przed prezydentem, jak i przed parlamentem; przykład – Francja, Rumunia

Współczesne monarchie

Australia; Belgia; Dania; Hiszpania; Holandia; Japonia; Kanada; Luksemburg; Norwegia; Szwecja; Tajlandia; Wielka Brytania

Współczesne federacje

Austria; Brazylia; Niemcy; Rosja; USA; Szwajcaria

Kanclerz jest szefem rządu w:

Austrii i Niemczech

Prezydent jest szefem rządu w:

Brazylii; USA; Szwajcarii

Głowa jakiego państwa wybierana jest w wyborach pośrednich?

USA