Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 fiche    lenka1
baixar mp3 Imprimir jogar verifique-se
 
questão język polski resposta język polski
accidentalia negotii
começar a aprender
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
começar a aprender
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
começar a aprender
do akt
ad eventum
começar a aprender
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
começar a aprender
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
começar a aprender
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
começar a aprender
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
começar a aprender
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
começar a aprender
do własnego użytku
amicus curiae
começar a aprender
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
começar a aprender
analogia z prawa
animus manendi
começar a aprender
zamiar stałego pobytu
bona fides
começar a aprender
dobra wiara
causa
começar a aprender
przyczyna
casus belli
começar a aprender
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
começar a aprender
warunek prawny
conditio sine qua non
começar a aprender
warunek konieczny
contra legem
começar a aprender
niezgodnie z prawem
corpus delicti
começar a aprender
dowód rzeczowy
culpa
começar a aprender
wina
culpa in contrahendo
começar a aprender
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
começar a aprender
wina w nadzorze
culpa in eligendo
começar a aprender
wina w wyborze
damnum emergens
começar a aprender
rzeczywista szkoda
debellatio
começar a aprender
zawojowanie
de facto
começar a aprender
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
começar a aprender
zgodnie z prawem
de lege artis
começar a aprender
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
começar a aprender
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
começar a aprender
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
começar a aprender
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
começar a aprender
staranność
do ut des
começar a aprender
"daję, abyś dawał"
dolus directus
começar a aprender
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
começar a aprender
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
começar a aprender
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
começar a aprender
ze względów słuszności i dobra
ex ante
começar a aprender
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
começar a aprender
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
começar a aprender
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
começar a aprender
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
começar a aprender
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
começar a aprender
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
começar a aprender
z mocy prawa
ex nunc
começar a aprender
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
começar a aprender
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
começar a aprender
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
começar a aprender
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
começar a aprender
podczas nieobecności
in statu nascendi
começar a aprender
w trakcie powstawania
inter partes
começar a aprender
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
começar a aprender
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
começar a aprender
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
começar a aprender
solidarność niewłaściwa
ipso facto
começar a aprender
z racji samego faktu
ipso iure
começar a aprender
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
começar a aprender
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
começar a aprender
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
começar a aprender
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
começar a aprender
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
começar a aprender
prawo narodów
ius in bello
começar a aprender
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
começar a aprender
prawo legacji
ius sanguinis
começar a aprender
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
começar a aprender
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
começar a aprender
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
começar a aprender
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
começar a aprender
zob. de lege ferenda
lex generalis
começar a aprender
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
começar a aprender
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
começar a aprender
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
começar a aprender
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
começar a aprender
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
começar a aprender
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
começar a aprender
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
começar a aprender
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
começar a aprender
prawo nie działa wstecz
lex specialis
começar a aprender
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
começar a aprender
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
começar a aprender
sposób działania
mortis causa
começar a aprender
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
começar a aprender
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
começar a aprender
prawo przodków
nasciturus
começar a aprender
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
começar a aprender
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
começar a aprender
niedbalstwo
non liquet
começar a aprender
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
começar a aprender
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
começar a aprender
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
começar a aprender
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
começar a aprender
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
começar a aprender
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
começar a aprender
posiadanie
preasumptio iuris tantum
começar a aprender
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
começar a aprender
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
começar a aprender
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
começar a aprender
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
começar a aprender
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
começar a aprender
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
começar a aprender
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
começar a aprender
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
começar a aprender
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
começar a aprender
rzecz osądzona
res nullius
começar a aprender
rzecz niczyja
restitutio in integrum
começar a aprender
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
começar a aprender
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
começar a aprender
ziemia niczyja
ultima ratio
começar a aprender
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
começar a aprender
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
começar a aprender
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
começar a aprender
weto
vindicatio
começar a aprender
windykacja
vis maior
começar a aprender
siła wyższa
vis legis
começar a aprender
siła prawa
dolus directus praemeditatus
começar a aprender
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
começar a aprender
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
começar a aprender
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
começar a aprender
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
começar a aprender
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Você deve entrar para postar um comentário.