Renesans - wyd. STENTOR

Co oznacza nazwa renesans?

Odrodzenie (kultury starożytnych Greków i Rzymian

Ramy czasowe epoki

od połowy XIV wieku do końca XVI wieku

Zasięg epoki

Europa Zachodnia i Środkowa

Hasła renesansu

"Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce" "Ad fontes!" "Człowiek jest kowalem swojego losu" "Człowiek jest miarą wszechrzeczy"

Co oznacza hasło: "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"

Sentencja pochodzi z komedii rzymskiego pisarza Terencjusza, oznacza to że renesans postrzega człowieka jako istotę o potrzebach duchowych i materialnych, pojawia się nowy typ bohatera literackiego, którym jest zwykły człowiek w codziennych sytuacjach

Co oznacza hasło: "Ad fontes!"

Z łacińskiego: "Do źródeł!", oznacza zainteresowanie kulturą starożytną

Co oznacza hasło: "Człowiek jest kowalem swojego losu"

Oznacza, że człowiek jest istotą wolną, która decyduje o swoim losie, dar wolności jest największym darem od Boga, sentencja pochodzi z "Mowy o godności człowieka"

Co oznacza hasło: "Człowiek jest miarą wszechrzeczy"

Ludzkie ciało jest idealne, ma doskonałe proporcje, jest to maksyma filozofa starożytności Protagorasa

Co było nowe w renesansie?

- spojrzenie na człowieka - nastawienie do życia - spojrzenie na przyrodę - metoda naukowa - obraz świata - stosunek do Boga

Nowe spojrzenie na człowieka

Człowieka postrzegano jako coś nieskończenie wielkiego i wartościowego, za punkt wyjścia przyjmowano człowieka

Nowe nastawienie do życia

Człowiek przestał istnieć tylko dla Boga, lecz również dla samego siebie. Dlatego ludzie mogą cieszyć się życiem doczesnym

Nowe spojrzenie na przyrodę

Przyrodę traktowano jako coś pozytywnego, wielu uważało, że Bóg jest obecny w dziele stworzenia (panteizm)

Nowa metoda naukowa

Badanie przyrody za pomocą zmysłów, tzw. metoda empiryczna - badanie musi się opierać na obserwacji, doświadczeniu i eksperymencie

Nowy obraz świata

Heliocentryczny model wszechświata

Nowy stosunek do Boga

Rezygnacja z perspektywy hieratycznej i pośredników, osobisty stosunek Boga do człowieka

Czym był pierwotnie humanizm?

Ruch umysłowy zmierzający do rekonstrukcji przesłania starożytnej kultury

Czym później stał się humanizm?

Światopogląd stawiający w centrum zainteresowania człowieka, zarówno jego potrzeby duchowe, jak i materialane

Wymień renesansowych humanistów

- Erazm z Rotterdamu - Jan Kochanowski - Andrzej Frycz Modrzewski - Tomasz Morus - Giovanni Pico della Mirandola - Gianozzo Manetti - Mikołaj Kopernik

Jakie wynalazki pojawiły się w tej epoce? Co one umożliwiły?

- kompas (podróże) - strzelba (podboje) - druk (rozpowszechnianie ideologii renesansu)

W czym przejawiał się przełomowy charakter renesansu?

- przekształcenie średniowiecznego modelu życia i osobowości - laicyzacja sztuki - nobilitacja języków narodowych - odkrycia geograficzne - reformacja

Na czym polegało przekształcenie średniowiecznego modelu życia i osobowości?

Zainteresowanie doczesnymi celami działań ludzkich, oraz tym co indywidualne

Na czym polegała laicyzacja sztuki?

Laicyzacja, czyli zeświecczenie, sztuka miała dostarczać przyjemność i pożytek

Czym była nobilitacja języków narodowych?

Obok twórczości w języku łacińskim, kwitnie twórczość w językach narodowych

Czym rozpoczęła się reformacja?

Wystąpieniem Marcina Lutra w 1517 roku w Wittenberdze, co spowodowało powstanie wyznań protestanckich

Jakie wyznania powstały w wyniku reformacji?

- luteranizm, Marcin Luter (Niemcy) - kalwinizm, Jan Kalwin (Szwajcaria) - husytyzm, Jan Hus (Czechy) - anglikanizm, Henryk VIII (Anglia)

Cechy sztuki renesansu

- nawiązuje do antyku - porządek - jasność i prostota - proporcje - synteza - uniwersalizm - harmonia

Malarstwo włoskie w renesansie

Leonardo da Vinci - Mona Lisa, Dama z gronostajem, Ostania wieczerza Michał Anioł - Stworzenie Adama, Sąd ostateczny Botticelli - Narodziny Wenus Rafael - Szkoła ateńska Tycjan - Diana i Akteon

Malarstwo niemieckie

Albrecht Dürer - Autoportret z pejzażem, Melancholia

Malarstwo angielskie

Hans Holbein - Portret Erazma z Rotterdamu, Portret Henryka VIII

Malarstwo niderlandzkie

Pieter Bruegel - Myśliwi na śniegu, Wesele chłopskie

Renesansowa rzeźba

Michał Anioł - najwybitniejszy - Dawid (kontrapost) - Pieta (Matka Boża trzymająca na kolanach ciało Chrystusa zdjętego z krzyża)

Przedstawiciel architektury

Donato Bramante - Bazylika św. Piotra w Rzymie

Literatura włoska

- Boccaccio - Petrarka - Ariosto - Tasso

Literatura francuska

- Rabelais - Montaigne

Literatura hiszpańska

- Cervantes (Don Kichot)

Literatura angielska

- William Szekspir

Literatura polska

- Jan Kochanowski - Mikołaj Rej - Szymon Szymonowic - Piotr Skarga

Nowy gatunek literacki

nowela

Motyw Boga artysty

Deus artifex - Bóg był pierwszym artystą, a świat Jego dziełem sztuki

Motyw teatru świata

Theatrum mundi - porównanie świata do teatru, a ludzi do aktorów, życie jest spektaklem

Topos Arkadii

Kraina wiecznego szczęścia, bezpieczeństwa i dostatku

Motyw przemijania i marności

Vanitas vanitatum et omnia vanitas

Motyw 'gdzież oni są?'

Ubi sunt?

Kim była Fortuna?

Bogini zmiennego szczęścia, przedstawiana z zawiązanymi oczyma, jako kobieta o dwóch twarzach, atrybuty: róg obfitości, kula lub koło

Czym był synkretyzm?

Łączenie sprzecznych teorii oraz poglądów