normy postępowania

wypowiedź opisowa

wypowiedź pełniąca funkcję opisową. Stwierdza pewne stany rzeczy faktycznie istniejące lub tylko przez kogoś wyobrażane. Wypowiedź ta posiada wartość logiczną.

wypowiedź pozaopisowa

wypowiedź pozaopisowa może przybrać postać wypowiedzi dyrektywalnej lub wypowiedzi wyrażającej oceny.

dyrektywa celowościowa

wypowiedź dyrektywalna, zwana też teleologiczną. Jest swoistą wypowiedzią doradzającą, natomiast podjęcie czynności wskazanych w dyrektywie zależy od tego, czy zamierza się osiągnąć określony rezultat.

czynność konwencjonalna

to taka czynność psychofizyczna albo czynność konwencjonalna niższego stopnia, której reguły sensu każą przypisywać określony sens kulturowy, owe reguły sensu wskazują, kto i w jaki sposób może dokonać ważnej czynności konwencjolanej.

norma postępowania

wypowiedź pozaopisowa, która określonym podmiotom jako jej adresatom nakazuje albo zakazuje, aby w określonych okolicznościach postąpiły albo postępowały w określony sposób.

norma indywidualna

norma postępowania, która wskazuje adresata nazwą indywidualną, np. Jan Kowalski.

norma generalna

norma postępowania, która wskazuje adresata nazwą rodzajową. Norma generalna może mieć jednego adresata, wielu adresatów albo jej adresat może wcale nie istnieć.

norma konkretna

norma postępowania, która wyznacza do spełnienia określony czyn, który jest niepowtarzalny.

norma abstrakcyjna

norma postępowania, która wyznacza zachowanie określonego rodzaju, w zasadzie powtarzalne.

norma autonomiczna

norma postępowania, którą normodawca stanowi sam dla siebie.

norma heteronomiczna

norma postępowania, którą normodawca stanowi dla innych podmiotów.

zakres zastosowania normy postępowania

klasa możliwych przyszłych sytuacji, w których norma znajduje zastosowanie.

zakres normowania normy postępowani

klasa przyszłysz zachowań adresata, które norma wyznacza mu do spełnienia.

norma tetyczna

norma obowiązuje ze względu na uzasadnienie tetyczne, jeżeli taką normę ustanowił albo uznał i tego ustanowienia lub uznania nie odwołał ktoś, komu należy dawać posłuch ze względu na jego szczególną pozycję społeczną.

norma aksjologiczna

norma obowiązuje ze względu na uzasadnienie aksjologiczne, jeżeli argumentem przemawiającym za jej realizowaniem jest to, że czyny w niej wskazane są dobre, godne aprobaty lub złe, godne dezaprobaty.

norma behawioralna

norma obowiązuje w sensie behawioralnym wtedy, gdy jej adresaci zachowują się zgodnie z tą normą lub gdy jest dostatecznie prawdopodobne, że za niezrealizowanie tej normy adresatów spotka jakaś dolegliwość. Norma spotyka się z posłuchem.

norma prawna

norma postępowania ustanowiona lub uznana przez upoważniony organ państwa. Norma prawna jest zarazem generalna i abstrakcyjna.

tradycyjna koncepcja normy

Koncepcja trójczłonowa wywodząca się z tradycyjnego prawoznawstwa, składająca się z hipotezy, dyspozycji i sankcji.

lex imperfecta

norma prawna, która za niezrealizowanie wynaczonego w niej obowiązku nie przewiduje wymierzenia adresatowi żadnych sankcji.

norma sankcjonowana

norma prawna sprzężona, z którą związana jest norma sankcjonująca.

norma sankcjonująca

norma prawna sprzężona, która określonym adresatom nakazuje wymierzać sankcje za niezrealizowanie nakazów zawartych w normie sankcjonowanej, jeżeli znalazła ona zastosowanie.

norma merytoryczna

nnorma prawna, która nakazuje albo zakazuje jakieś zachowanie psychofizyczne lub konwencjonalne.

norma kompetencyjna

norma prawna nadająca kompetencje do dokonania czynności konencjonalnej. Jeżeli x dokona czynności konwencjonalnej k, to y nakazuje się postępowanie z.