2. Budowa i funkcjonowanie żeńskich narządów rozrodczych

żeński układ rozrodczy -

odpowiada za powstawanie i dojrzewanie gamet żeńskich, czyli komórek jajowych. Jest także miejscem rozwoju zarodka i płodu oraz powstawania żeńskich hormonów płciowych

żeńskie hormony płciowe odpowiadają za:

prawidłowe funkcjonowanie całego układu rozrodczego oraz utrzymywanie się żeńskich cech płciowych:

zewnętrzna część żeńskiego układy rozrodczego:

srom (wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze i łechtaczka)

wzgórek łonowy -

trójkątna wypukłość zbudowana z tkanki tłuszczowej

wargi sromowe -

parzyste fałdy skórne otaczające wejście do pochwy oraz ujście cewki moczowej i łechtaczkę

błona dziewicza -

fałd błony śluzowej, znajdujący się u wejścia do pochwy u kobiet, które nigdy nie współżyły płciowo

łechtaczka -

narząd silnie unerwiony, a przez to bardzo wrażliwy. Podobnie jak prącie składa się z dwóch ciał jamistych, które wypełniają się krwią podczas pobudzenia płciowego

żeńskie narządy płciowe wewnętrzne:

jajniki, jajowody, macica, pochwa

jajniki -

parzyste narządy znajdujące się w dolnej części jamy brzusznej, po obu stronach macicy. Pełnią funkcję gruczołów dokrewnych - wytwarzają żeńskie hormony płciowe: estrogeny i progesteron

jajowody -

przewody o długości ok. 10cm, którymi do macicy są transportowane dojrzałe komórki płciowe, są zaopatrzone w cienką warstwę mięśni, dzięki czemu mogą wykonywać ruchy perystaltyczne, ułatwiające przesuwanie się komórki płciowej lub zarodka

rogi macicy -

miejsce połączenia jajowodów z macicą

lejek jajowodu -

rozszerzenie jajowodu w okolicy jajnika

macica -

osiąga 7-9cm długości, kształtem przypomina gruszkę. Składa się z rozszerzonego trzonu i wąskiej dolnej części łączącej się z pochwą, nazywanej szyjką.

endometrium -

błona śluzowa wyściełająca wnętrze macicy

pochwa -

przewód, w którym pozostaje nasienie po akcie płciowym. Podczas porodu tworzy także kanał wyprowadzający dla płodu

jajniki -

jednocześnie gonada i gruczoł dokrewny. Wytwarza komórki jajowe i żeńskie hormony płciowe

jajowód -

przewód doprowadzający komórkę jajową do macicy. Ruch rzęsek wyściełających jego wnętrze ułatwia transport komórki jajowej i wędrówkę plemników w jej kierunku

macica -

narząd w którym odbywa się rozwój zarodka i płodu. Jest silnie umięśniona, dzięki czemu powiększa się w czasie ciąży

łechtaczka -

narząd odgrywający rolę w pobudzeniu seksualnym

pochwa -

przewód przez który uchodzi krew menstruacyjna, wprowadzane jest nasienie oraz wydostaje się płód

wargi sromowe -

pełnią funkcję ochronną, osłaniając łechtaczkę, wejście do pochwy i ujście cewki moczowej

budowa jajnika -

składa się z dwóch części: wewnętrznej - rdzennej - oraz zewnętrznej - korowej. W szerszej i lepiej rozwiniętej części korowej, w pęcherzykach jajnikowych, znajdują się niedojrzałe komórki płciowe, z których powstają komórki jajowe

oogeneza -

proces powstawania, wzrostu i dojrzewania żeńskiej komórki płciowej

przebieg oogenezy -

gonocyty PODZIAŁY MITOTYCZNE oogonium PODZIAŁY MITOTYCZNE oocyt I rzędu (I ciałko kierunkowe) ZAKOŃCZENIE MEJOZY I i POCZĄTEK MEJOZY II oocyt II rzędu OWULACJA, WNIKNIĘCIE PLEMNIKA (II ciałko kierunkowe), ZAKOŃCZENIE MEJOZY II zapłodnione jajo

cykl miesiączkowy -

zespół złożonych, zależnych od siebie przemian, powtarzających się co mniej więcej 28 dni

zmiany w jajniku -

cykl jajnikowy podlega działaniu przysadki i obejmuje procesy związane z dojrzewaniem pęcherzyków jajnikowych, uwolnieniem żeńskiej komórki płciowej oraz powstaniem ciałka żółtego. Można go podzielić na trzy stadia

budowa oocytu II rzędu:

chromosom, substancje zapasowe, błona komórkowa, osłonka przejrzysta, wieniec promienisty

zmiany w obrębie błony śluzowej macicy -

cykliczne zmiany w błonie śluzowej macicy są bezpośrednią konsekwencją zmian w obrębie jajnika. Pod wpływem hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) wytwarzanych przez jajniki zmienia się jej grubość oraz właściwości fizjologiczne.

stadia zmian w jajniku:

stadium pęcherzykowe, owulacja, stadium lutealne

stadium pęcherzykowe -

rozwój i dojrzewanie jednego pęcherzyka jajnikowego

owulacja -

pęknięcie dojrzałego pęcherzyka jajnikowego i uwolnienie do jajowodu oocytu II rzędu wraz z osłonami (osłonką przejrzystą i wieńcem promienistym)

stadium lutealne -

pod wpływem hormonu luteinizującego pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte, wydzielające progesteron

pęcherzyk Graafa -

dojrzały pęcherzyk jajnikowy

fazy cyklu macicznego:

faza miesiączkowa, faza odbudowy, faza wydzielnicza, faza martwicza

menstruacja -

krwawienie miesiączkowe, które jest efektem złuszczania się powierzchniowej warstwy endometrium

faza miesiączkowa -

pierwszy dzień cyklu płciowego przypada na pierwszy dzień menstruacji

faza odbudowy -

polega na odnowieniu błony śluzowej, kończy się z chwilą pęknięcia pęcherzyka Graafa

faza wydzielnicza -

w miejscu pękniętego pęcherzyka Graafa tworzy się ciałko żółte, które zaczyna wytwarzać progesteron

implantacja -

zagnieżdżenie rozwijającego się zarodka w błonie śluzowej macicy, pobudza rozwój ciałka żółtego, które przekształca się w ciałko żółte ciążowe wydzielające coraz więcej progesteronu

faza martwicza -

zmniejszenie stężenia progesteronu i estrogenów stymuluje jedno- lub dwudniowy okres niedokrwienia, powodujący obumieranie endometrium. W konsekwencji następuje złuszczanie błony śluzowej i kolejne krwawienie miesiączkowe