występowanie i wydobycie bogactw mineralnych w polsce

Górnośląskie Zagłębie Węglowe

95% wydobywanego węgla kamiennego w Polsce; 2 obszary: (północno-wschodni- Zagłębie Dąbrowskie)(południowo-zachodnie- Zagłębie Rybnickie); powierzchnia ok 4,5 tys km kw między Tarnowskimi Górami na północy a Myślenicami i Krakowem na wschodzie i Ostrawą na zachodzie;

Górnośląskie Zagłębie Węglowe- ukształtowanie

Związane z utworami karbonu; na zachodzie węgiel na ok 7500 m a na wschodzie, w okolicach Dąbrowy Górniczej, ok 1100 m; 46% pokładów ma do 1,5 m, 40% do 4 m; wraz ze wzrostem głębokości rośnie metanowość, zasiarczenie i jest więcej tąpnięć; różne rodzaje węgla- energetyczne, koksujące, antracyt(koło Rybnika)

Dolnośląskie Zagłębie Węglowe

1200 km kw między Wałbrzychem a Nową Rudą; występuje węgiel kamienny wysokokoksujący, mało zasiarczony, za to silnie zmetanowany; ze względu na ryzyko wydobywania od 1992r. zaczęto likwidację- w 2005 zamknięto ostatnią kopalnię w Nowej Rudzie

Lubelskie Zagłębie Węglowe

Uruchomione w latach 70 XX w.; 4600 km kw; między Wieprzem a Bugiem na wschód od Lublina i Krasnegostawu; (mała miąższość, liczne uskoki ograniczające zasięg pokładów, duże uwodnienie)- mała opłacalność, nie będzie rozbudowywane. Pracuje tylko kopalnia "Bogdanka" 2% wydobycia węgla kamiennego

Węgiel brunatny- historia

Zaczęto eksploatować ok połowy XVIII w., na dużą skalę od połowy XX w.; Złoża pochodzą z mezozoiku i kenozoiku(trzeciorzęd), centralna i zachodnia Polska, największe znaczenie mają trzeciorzędowe złoża- w okolicach Turowa, Bełchatowa, Konina i Turku. zasoby szacowane na 14 mld ton. Węgiel zalega 100-200 m pod ziemią, dlatego wydobywany odkrywkowo; prawie cały wydobyty węgiel spala się w elektrowniach: Adamów, Konin, Bełchatów i Turów

Zagłębie Konińskie

10-40 metrowe odkrywki w Koninie, Kaźmierzu, Józefinie, Pątnowie, Lubstowie, Bogdałowie, Koźminie, Władysławowie; są jeszcze zasoby na następne odkrywki(Drzewce, Dęby Szlacheckie, Mąkoszyn-Grochowiska, Tomisławice, Morzyczyn, Koźmin, Dobrów)

Zagłębie Turoszowskie

50 km kw; leży na obszarze wydobywczym, który eksploatują też Niemce i Czechy; dobre warunki bo małe zawodnienie i znaczna grubość pokładów- do 80m

Zagłębie Bełchatowskie

na południu od Łodzi; w obrębie synklinarium szczecińsko- łódzko- miechowskiego; długość 40 km, od 1,5 do 2,5 km; 3 pola surowcowe- Szczerców, Bełchatów(oddzielone nieeksploatowaną solą, grubość do 60 m, ok 140 m pod ziemią), Kamieńsk;

Kopalnia odkrywkowa

Zagłębienie to wyrobisko; zwałowisko- resztki wszystkie się usypuje- wymaga rekultywacji czyli zagospodarowania ponownego.

Złoża w Lednicy

największe złoża, 20% większa wartość opałowa niż w Bełchatowie

Ropa naftowa w Polsce

ok 89 złóż, ok 20 mln ton ropy, 5 regionów: *karpacki(Krosno, Jasło, Sanok, Gorlice, *podkarpacki(Grobla, Tarnów, Lubaczów) *wielkopolski(Sulęcin, Krosno Odrzańskie, Międzychód, Dębno Lubuskie, Barnówek) *zachodniopomorskie(Kamień Pomorski, Wolin, Karlino, Daszewo) *bałtyckim(Żarnowiec, szelf Bałtyku na północ od Rozewia)

Gaz ziemny w Polsce

256 złóż; ok 154 mld3 gazu; rocznie wydobywane 4 mld3- 43% naszego zapotrzebowania; eksploatacja w rejonie: *podkarpackim(Lubaczów, Przemyśl, Jarosław) *wielkopolskim(Załęcze, Bukowiec, Sulęcin, Maszewo, Międzychód) *zachodniopomorskim(Trzebiatów, Kamień Pomorski, Międzyzdroje) *bałtyckim(Żarnowiec)

Wydobywanie gazu przy węglu

gaz ziemny wydobywa się także przez nawiercanie- tą drogą odprowadza się metan na powierzchnie, 16% produkcji gazu pochodzi z GOP.

rudy miedzi w Polsce

W rejonie Bolesławca i Złotoryi, Lubina, Polkowic, Sieroszowic, srebro- produkt uboczny przy wydobyciu miedzi

rudy cynku i ołowiu

wydobywa się na Wyżynie Śląskiej, w okolicach Tarnowskich Gór, na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej, w okolicach Olkusza i Zawiercia, zasoby 0,2 mld ton

rudy żelaza

*rudy magnetytowe(70%), hematytowe(65-70%), limonitowe(40-55%), syderytowe(30-40%) W okolicach Częstochowy, Wielunia, Łęczycy, nad rzeką Kamienną, mało zasobne limonity i syderyty

Sól kamienna

bogate złoża z permu na obszarze kujawsko- pomorskim- w okolicach Inowrocławia, Góry, Mogilna, Kłodawy; złoża z trzeciorzędu na Podkarpaciu- Bochnia i Wieliczka

Siarka

ok 0,5 mld ton, starczy na ok 200 lat, bogate złoża koło Tarnobrzega; metodą odkrywkową w Machowie; metodą otworową czyli podziemnego wytopu złoża w okolicach Jeziórka i Osieku

Surowce skalne

wapienie i margle(do produkcji cementu, mas ceramicznych, topniki metalurgii, na Wyżynie Lubelskiej[Chełm i Rejowiec], Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[Małogoszcz, Wierzbice], w rejonie Opola[Górażdże, Strzelce Opolskie], Kujawy w okolicy Bielawy), gipsy i anhydryt(w Niecce Nidziańskiej), glinki ceramiczne i ogniotrwałe, piaski szklarskie, kamienie drogowe i budowlane, granity(Strzelin, Strzegom), bazalty(Strzegom, Lubań), porfiry(Krzeszowice)