Wos

Definicja prawa

upirządkowany zbiór norma postępowania obowiązujących na danym terytorium ustanowionych przez odpowiednie organy

Rodzaje norm społecznych

1. prawne 2. moralne 3. religijne4. obyczajowe

Przepis prawny a Norma prawna

1. najmniejsza cząstka każdego tekstu prawnego, zwykłe pojedyncze zdanie stanowiące artykuł lub jego fragment 2. zawarta w przepisie lub przepisach reguła postępowania. Składa się z hipotezy, dyspozycji, sankcji

5 funkcji prawa

2. Organizacyjna 2. Kontrolna 3. represyjna 4. Wychowawcza 5. Dystrybutywna

Funkcja organizacyjna

Tworzenie instytucjonalnych podstawy życia społecznego i państwowego

Funkcja kontrolną

nadzorowanie przez społeczeństwo działań różnych organów

Funkcja represyjna

Groźba kary – osądzanie przestępstw

Funkcja wychowawcza

Kształtowanie świadomości obywateli, wytyczenie wzorców zachowań

Funkcja dystrybutywnym

Rozdzielanie obowiązków i ciężarów np. podatkowych

Prawo naturalne

System norm obowiązujących niezależnie od człowieka np. pochodzą od Boga

Prawo pozytywne

jest tworzone przez ludzi bojące jak na danym terenie określonym czasie, zapisane ustawowo

Rodziny prawa (podział kulturowy)

1. prawo stanowione 2. prawo zwyczajowe 3. prawo wszech nie zwyczajowe

cechy systemu prawnego

1. hierarchiczny - akty prawne mają określoną rangę 2. spójny - brak sprzecznosci 3. zupełny - wolny od luk

Zasady prawa(4)

1. zakaz działania prawa wstecz 2. nieznajomosc prawa szkodzi

Kultura prawa to

•Wiedzę ludzi na temat obowiązujących przepisów

Oportunizm to

Przestrzeganie prawa z obawy przed karą - to co korzystne

Konformizm

przestrzeganie prawa przez chęć dostosowania się do innych

Legalizm

przestrzeganie prawa wynika z chęci przestrzegania każdej zasady – władza jest autorytetem

legalizm krytyczny

to samo co Legalizm + krytyczna ocena oraz gotowość sprzeciwu

Źródła prawa dzielą się na

•formalne - akty prawne np. ustawy

Źródła poznania prawa

Dziennik Ustaw RP, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy UE (oficjalne)

Hierarchia aktów prawnych

1. Konstytucja 2.

vacatio legis to

ustawa wchodzi w życie po około 14 dniach od jej ogłoszenia. jest to okres dostosowawczy przy wprowadzeniu nowego prawa

Akty prawa UE dzielą się na

1. prawo pierwotne- przy zakładaniu UE

Rozporzadzenia są

Przestrzegane przez każde państwo członkowskie. Są uwzględniane w takim samym stopniu jak przepisy rodzime

Dyrektywy

Wskazują cele które mają być osiągnięte przez państwo w danym terminie

Decyzje

Dotyczą jednej sprawy, są kierowane do danego adresata

Zalecenia i opinie

Miękkie prawo, nie wiążące

Podział prawa

• wewnętrzne •publiczne • materialne • międzynarodowe • prywatne • formalne

Prawo 1. wewnętrzne i 2. miedzynarodowe

1. na terenie jednego państwa

Prawo 1. publiczne 2. prywatne

1. Odnosi się do interesu państwa np. Prawo państwowe, administracyjne, karne i finansowe

Prawo 1. materialne 2. formalne

1. przepisy prawne, dotyczą obowiązków i uprawnień (kodeks cywilny)

Prawo karne - zasady

• przestępca vs państwo • odpowiedzialność za czyn •zasada winy • odpowiedzialność indywidualna i osobista • z. humanitaryzmu

Przestępstwa dzielą się na

Zbrodnie(od 3 lat pw) • Występki (od 1 mies pw)

Prawo cywilne - cechy

•cywil vs cywil (osoby fizyczne i prawne)• rozpatrywane z inicjatywy jednej ze stron •

Zdolnosc prawną nabywa sie (kiedy?)

z chwilą urodzenia

Zdolność do czynności prawnych nabywa sie

ograniczona od 13 lat • pełna od 18 lat

Prawo administracyjne - cechy

organ adm. vs inny organ adm. lub podmiot niezależny

Akty administracyjne to

Decyzję dotyczące konkretnych osób lub spraw

Sądy rodzaje

Sąd Najwyższy, sądy powszechne, administracyjne i wojskowe

Sedziowie - cechy postępowania

1. apolityczni 2. niezawiśli 3. nieusuwalni 4. immunitet sędziowski

Dwuinstancyjność - sady powszechne

1. SN 2. s. apelacyjne 3. s. okręgowe 4. s. rejonowe

Dwuinstancyjność - sądy wojskowe

1. SN 2. wojskowe sądy okręgowe 3. w. s garnizonowe

Dwuinstancyjność sądy administracyjne

1. Naczelny Sąd Administracyjny 2. wojewódzkie sądy administracyjne

KRS co to

Organ stojący na straży niezawisłości sędziów i niezależności sądów

KRS zadania

• opiniowanie aktów normatywnych z zakresu sądownictwa

Sąd Najwyższy co to

naczelny organ sądowy, nadzoruje orzecznictwo sądów powszechnych i wojskowych, zapewnia jednolitą interpretację przepisów

Sąd Najwyższy ma prawo

A tyle odpowiedzi na pytania prawne sędziów • rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń sądowych • podejmuje uchwały tłumaczące przepisy

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego

powołuje kandydatów na pierwszego prezesa

Ławnik - wymagania

•obywatel RP • pełnia praw cywilnych i obywatelskich •30-70 lat • wymogi zdrowotne • conajmniej średnie wykształcenie

Trybunał Konstytucyjny zadania

orzeka o zgodności 1. ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją

Co inicjuje wszczynanie postępowań przed Trybunałem Konstytucujnym

•wniosek(prezydent, marszałkowie, premier, 50posłów, 30senatorów

Trybunał Stanu co robi

decyduje odpowiedzialności osób sprawujących stanowiska kierownicze w państwie za naruszenie konstytucji oraz ustaw

Trybunał Stanu może pozbawić

• biernego i czynnego prawa wyborczego

przykładowe sprawy Rozpatrywane przez sądy cywilne

•zakres ogólny• prawo rodzinne • prawo pracy i ubezpieczeń społecznych

Postępowanie cywilne dzieli się na

procesowe i nieprocesowe

procesowe - 2 strony + przebieg

1. strona powodowa (wnosi pozew) 2. strona pozwana

nieprocesowe

rozpoczyna się złożeniem wniosku, kończy postanowieniem (nie wyrokiem), nie ma stron

Proces karny - przebieg

1. postępowanie przygotowawcze