Prawoznawstwo - rozdział II - powstawanie prawa

Powstawanie prawa to...

złożony proces społeczny, w rezultacie którego kształtują się albo zostają ukształtowane normy prawne o określonej treści, obowiązujące w określonej grupie społecznej

Proces powstawania prawa może mieć charakter...

spontaniczny i zorganizowany

Proces powstawania prawa ma charakter SPONTANICZNY np. w przypadku (czego)...

prawa zwyczajowego

Proces powstawania prawa ma charakter ZORGANIZOWANY np. w przypadku (czego)...

stanowienia prawa w określonych instytucjach i wg. określonej procedury (np. przez parlament)

Jeżeli proces tworzenia prawa ma charakter SPONTANICZNY, to mówimy, że prawo (co robi?)...

kształtuje się

Jeżeli proces tworzenia prawa ma charakter ZORGANIZOWANY, to mówimy, że prawo (co robi?)...

jest kształtowane (jest rezultatem celowej i zorganizowanej działalności człowieka)

Fakty tworzące prawo to...

fakty prawotwórcze

Jakie są rodzaje faktów prawotwórczych?

a) stanowienie b) umowa c) kształtowanie się prawa zwyczajowego d) precedens prawotwórczy

Czy za źródła prawa uważa się tylko prawo tworzące?

Nie, także rezultaty tych faktów

Źródło poznania prawa to...

każdy dokument lub inna forma przekazu z którego czerpiemy informacje o prawie.

Najstarszą formą tworzenia prawa jest...

kształtowanie się prawazwyczajowego

Norma zwyczajowa to...

wiążąca norma wyznaczająca zwyczaj postępowania w określony sposób powszechnie akceptowany w jakiejś społeczności

Normy zwyczajowe kształtują się (w jaki sposób)...

samoistnie

Norma prawa zwyczajowego to...

norma zwyczajowa, która została wykorzystana jako podstawa rozstrzygnięcia jakiejś konkretnej sprawy

Akt uznania normy (zwyczajowej) to...

czynność podjęcia przez organ państwa, decyzji na podstawie normy zwyczajowej

Czy uznanie normy jest czynnością kształtującą treść danej normy?

Nie. Jedynie potwierdza rozpowszechnione przekonanie, że norwa zwyczajowa powinna być realizowana jako norma prawna

Zwyczaje to...

powszechne nawyki zachowania w określonych sytuacjach, które wykształciły się w jakiejś grupie społecznej i nie są przez organy prawa uznawane za wiążące.

Kompetencja prawotwórcza to...

stanowienie prawa przez akty, dokonywane przez upoważnione do tego organy państwa

Stanowienie prawa to...

czynność konwencjonalna kompetentnego organu państwa, poprzez którą ów organ żąda, aby normy prawne, o ukształtowanej przez niego treści były realizowane.

Ile podmiotów może stanowić prawo?

jeden lub wiele

Czy jeden organ stanowiący prawo musi być organem jednoosobowym?

Nie. Może być jednoosobowy (prezydent/wojewoda) albo wieloosobowy, o charakterze kolegialnym (parlament/Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji)

Współstanowienie to...

szczególny przypadek stanowienia prawa, gdzie akt stanowienia jest dokonywany przez co najmniej dwa podmioty, z których każdy jest wyposażony w kompetencje prawotwórcze

Czy dla ważności stanowienia prawa potrzebna jest zgoda adresatów?

Nie. Jest to akt jednostronny.

Czym się różni udział różnych podmiotów w procesie tworzenia prawa od współstanowienia?

We współstanowieniu faktycznie stanowi je kilka osób. W drugim przypadku inna osoba jedynie wyraża swoją opinię lub to prawo zatwierdza.

Umowa to...

Fakt prawotwórczy co najmniej dwustronny, podczas której obie strony ustalają normy generalne i abstrakcyjne.

Czy twórca norm w umowie, jest zarazem ich adresatem?

Tak

W prawie międzynarodowym publicznym, podstawowym źródłem prawa jest...

umowa

Umowy ze względu na ilość stron, umowy dzieli się na...

dwustronne (bilateralne) i wielostronne (multilateralne)

Precedens prawotwórczy polega na tym, że...

organ państwa rozstrzyga określoną sprawę, mimo że w obowiązującym systemie prawa brak jest podstaw do jej rozstrzygnięcia (lub są niedostatecznie dościślone)

Co to jest "ratio decidenti"?

Pewna norma generalna, sformułowana przez organ pańśtwa, która jest podstawą precedensu prawotwórczego.

Współczesne opinie uczonych prawników noszą nazwę...

doktryna prawnicza/jurysprudencja

Czy doktryna prawnicza/jurysprudencja jest uznawana za oficjalne źródło prawa?

Nie, ale wywiera na nie istotny wpływ.

Rezultatem aktu stanowienia są...

zbiory przepisów prawnych uporządkowanych w akty normatywne

Rezultatem umowy (jako faktu prawotwórczego) są...

zbioty postanowień ujęte w formie spisanej umowy.

Pisane źródła prawa to...

umowa i stanowienie prawa

Niepisane źródła prawa to...

precedens prawotwórczy i kształtowanie się prawa zwyczajowego.

Rezultatami niepisanych źródeł prawa są...

norma prawa zwyczajowego (która dopiero z czasem zostanie spisana) oraz norma predecensowa.

Podstawową formą tworzenia prawa jest...

stanowienie

Co określają normy prawne?

Określają, kto jest upoważniony by tworzyć prawo, zakres spraw, które można regulować aktem normatywnym danego rodzaju, wyznaczają formy, w jakich prawo może być tworzone, regulują przebieg procesu prawodawczego a także ogłaszanie ustanowionych aktów

Podstawowym aktem, który reguluje proces tworzenia prawa to...

konstytucja

System źródeł prawa jest zamknięty, jeżeli...

jeżeli prawo może być tworzone w formach wskazanych w konstytucji lub jedynie przez podmioty, która konstytucja do tego upoważnia.

System źródeł prawa może być zamknięty w aspektach (jakich)...

podmiotowym lub przedmiotowym

System Żródeł Prawa jest zamknięty w aspekcie PODMIOTOWYM, jeżeli dotyczy...

podmiotów upoważnionych do tworzenia prawa.

System Żródeł Prawa jest zamknięty w aspekcie PRZEDMIOTOWYM, jeżeli dotyczy...

jeżeli dotyczy form tworzenia prawa

Jakie są podstawowe fazy zorganizowanego procesu prawodawczego?

1. faza przygotowawcza 2. konwencjonalny akt stanowienia/zawarcia umowy

Akt stanowienia może mieć charakter (jaki)...

Prosty lub złożony

Akt stanowienia o charakterze prostym charakteryzuje się tym, że...

w przypadku stanowienia aktu normatywnego przez organ jednoosobowy (prezydent/minister/wojewoda) - polega on na podpisaniu przedstawionego projektu (np. rozporządzenia czy zarządzenia) przez podmiot wyposażony w kompetencje prawotwórcze.

Akt stanowienia o charakterze złożonym charakteryzuje się tym, że...

prawo jest stanowione przez organy kolegialne o skomplikowanej strukturze. i składa się z wielu prostych czynności konwencjonalnych.

Typowe czynności konwencjonalne podczas stanowienia prawa o charakterze złożonym, to w Polsce np...

uchwalenie ustawy przez sejm, przyjęcia ustawy bez zmian przez senat i podpisanie ustawy przez prezydenta.

Uchwalenie ustawy przez sejm następuje (w jakiej procedurze?)...

przez głosowanie, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Proces prawotwórczy ma charakter sekwencyjny, ponieważ...

przygotowanie i ustanowienie aktu normatywnego wymaga podejmowania wielu następujących po sobie decyzji

Instytucje, które uczestniczą w procesie prawodawczym, możemy podzielić na...

1. instytucje, których rolą jest inicjowanie prac prawodawczych 2. instytucje przygotowujące projekt 3. instytucje, które przeprowadzają wszechstronną i krytyczną analizę opracowanego projektun 4. Instytucję stanowiącą i ogłaszającą akt normatywny

Prawodawca faktyczny to...

ludzie uczestniczący w procesie przygotowania i stanowienia aktów normatywnych oraz wywierających rzeczywisty wpływ na ukształtowanie treści tych aktów.

Prawodawca w ujęciu socjologicznym to inaczej...

prawodawca faktyczny

Prawodawca formalny to...

podmiot wyposażony w kompetencje prawodawcze (np. parlament, rząd, minister) i dokonujący konwencjonalnego aktu stanowienia, choć sam nie prowadzi wszystkich prac przygotowawczych.

Projekty aktów normatywnych w Polsce są zazwyczaj przygotowywane przez...

legislatorów, czyli zespoły pracowników specjalizujących się w legislacji.

W Polsce procedurę prac nad rządowymi projektami aktów normatywnych normują (co?)...

ustawa o Radzie Ministrów oraz regulamin pracy Rady Ministrów

W Polsce tryb prac nad projektami ustaw w parlamencie regulują (co?)...

Konstytucja, Regulamin Sejmu RP, oraz Regulamin Senatu

W Polsce tryb przygotowywania i zawierania umów międzynarodowych reguluje (co?)...

ustawa o umowach międzynarodowych

Proces stanowienia ustaw składa się z:

fazy przedparlamentarnej or faz prac parlamentarnych

Etap parlamentarnych prac nad ustawą rozpoczyna...

przedłożenie Marszałkowi Sejmu projektu ustaw

Celem etapu parlamentarnych prac nad ustawą jest...

dokonanie wszechstronnej analizy przedłożonego projektu z różnych punktów widzenia

Prace nad ustawą w Sejmie przebiegają w ilu czytaniach?

W trzech czytaniach