Mieszaniny, emulsje, mydła

Pyt. 1 Co to jest mieszanina?

Mieszanina to dwie (lub więcej) substancji (np. pierwiastków lub związków chemicznych) zmieszanych ze sobą w dowolnym stosunku. Składniki mieszaniny zachowują swoje właściwości chemiczne.

Układ dyspersyjny

Układ składający się z dwu faz: fazy rozpraszającej i fazy rozproszonej

Co to jest faza?

Jednolita część mieszaniny.

Składnik mieszaniny

Substancja o określonym składzie i właściwościach chemicznych

Mieszanina jednoskładnikowa trójfazowa

Jeden składnik: woda

Jak możemy odróżnić koloidy (b) od zawiesin? (c)

1. Zawiesiny można rozdzielić przez sączenie. Koloidy - nie. 2. Zawiesiny ulegają sedymentacji. Kololoidy - nie

Efekt Tyndalla

Gdy światło przechodzi przez koloid, światło rozprasza się. Pojawia się smuga światła.

Pyt. 2 Jak dzielimy mieszaniny?

Mieszaniny dzielimy na jednorodne i niejednorodne.

Pyt. 2. Co to jest mieszanina jednorodna?

Składników mieszaniny jednorodnej nie można rozróżnić gołym okiem, ani za pomocą mikroskopu.

Pyt 2. Co to jest mieszanina niejednorodna?

Składniki mieszaniny niejednorodnej można odróżnić wzrokiem.

W zależności od wielkości cząsteczki substancji rozproszonej mieszaniny dzielimy na:

roztwór rzeczywisty (np. woda z solą), koloid, (np. woda z jajkiem), zawiesina, (np. woda z mąką)

Metody rozdzielania mieszanin jednorodnych

1. odparowywanie rozpuszczalnika (np. wody), 2. destylacja, 3. krystalizacja, 4. chromatografia.

Odparowywanie

Mieszaninę ciała stałego i cieczy ogrzewa się, aby ciecz wyparowała. Pozostaje ciało stałe

Destylacja

Składniki mieszaniny różnią się temperaturą wrzenia. Składniki mieszaniny podgrzewa się i zamienia w parę. Następnie ochładza się i ponownie zamienia w ciecz.

Krystalizacja

Gdy roztwór stygnie, spada rozpuszczalność substancji w wodzie. Tworzą się kryształy. W ten sposob oddzielają się od roztworu

Chromatografia

Różne składniki mieszaniny poruszają się z różną prędkością. W ten sposób oddzielają się od siebie

Metody rozdzielania mieszanin niejednorodnych

1. sedymentacja, 2. dekantacja, 3. sączenie, 4. rozdzielanie mechaniczne (np. za pomocą magnesu, wirowanie). 5. rozdzielanie za pomocą rozdzielacza.

Sedymentacja

Ciało stałe opada na dno naczynia pod wpływem siły ciężkości, np. piasek rozpuszczony w wodzie.

Dekantacja

Aby oddzielić ciało stałe od cieczy, zlewamy ciecz znad osadu.

Sączenie (filtracja)

Substancje stałe zostają zatrzymane na sicie, sączku lub filtrze.

Rozdzielanie za pomocą magnesu

Mieszanina siarki z opiłkami żelaza. Wykorzystujemy właściwości magnetyczne żelaza.

Rozdzielanie za pomocą rozdzielacza

Składniki różnią się gęstością i mają granicę pomiędzy fazami, no. woda z olejem. Stosujemy urządzenie zwane rozdzielaczem. Kazdą fazę zlewamy do osobnego naczynia.

Jak dzielimy koloidy?

1. piany 2. emulsje 3. zole

Pyt 3. Budowa emulsji.

Emulsja składa się z dwóch niemieszających się cieczy, np. wody i oleju.

Emulgatory

Emulsje są nietrwałe. Substancja, która utrwala emulsje to emulgator.

Dlaczego olej nie rozpuszcza się w wodzie?

Cząsteczki oleju nie mogą pokonać napięcia powierzchniowego wody

Pyt. 3. Typy emulsji.

1. Faza rozproszona olej/ faza rozpraszająca woda. Skrót: O/W (np. krem nawilżający, mleko)

Co to są mydła?

Mydła sodowe i potasowe. Mydła sodowe są białe i twarde. Są to mydła toaletowe.

Jak można otrzymać mydła?

1. Reakcja zobojętniania kwasu tłuszczowego z wodorotlenkiem. 2. Zmydlanie tłuszczu (tłuszcz + wodorotlenek -> mydło + glicerol)

Mechanizm usuwania brudu (mycia i prania)

1. Mydło zmniejsza napięcie powierzchniowe wody. 2. Część hydrofobowa mydła (ogon) wnika w tłusty brud. Część hydrofilowa mydła (główka) jest „widoczna” dla wody. 3. Pod wpływem tarcia brud odrywa się od skóry, Woda dostaje się pod brud.

Jak twardość wody wpływa na właściwości mydła.?

Mydło mniej się pieni w wodzie twardej (traci aktywność)

Jak możemy zmiękczyć wodę

1. gotowanie 2. dodanie środków zmiękczających 3. przepuszczanie wody przez wymieniacze jonowe

Pyt 4. Chemiczna definicja mydła

Mydła to sole wyższych kwasów karboksylowych (np. kwasu stearynowego, palmitynowego, oleinowego). Metale to sód (Na) lub potas (K)

Pyt 5. Chemiczna budowa mydła

Mydło składa się z części hydrofilowej (grupa karboksylowa z sodem lub potasem) i części hydrofobowej (łańcuch węglowodorowy).