łacina sentencje 42

Omnis definitio In iure civili periculosa est.

Każda definicja w prawie cywilnym jest ryzykowna.

Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere.

Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy

Ius est ars boni et aequi

Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne.

Ecclesia vivit lege Romana.

Kościół żyje prawem rzymskim.

Genus perire non censetur

Uważa się, że gatunek nie ginie

Res nullius cedit primo occupanti

Rzecz niczyja przypada pierwszemu zawłaszczającemu.

Accessio cedit principali.

Przyrost przypada temu, co główne.

Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet

Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż sam ma

Species perit ei, cui debetur.

Rzecz oznaczona indywidualnie przepada (=ginie) temu, komu się należy...

Superficies solo cedit

To co jest na powierzchni, przypada gruntowi

Centum dare spondes? Spondeo. Promittis? Promitto

Przyrzekasz dać sto? Przyrzekam Obiecujesz? Obiecuję.

Nomina ipso iure divisa sunt.

Wierzytelności są podzielne z mocy samego prawa.

Dies interpellat pro homine

Termin wzywa za człowieka

Impossibilium nulla obligatio est

Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych.

Mora trahit periculum

Zwłoka pociąga za sobą ryzyko.

Fur semper moram facere videtur.

Uważa się, że złodziej zawsze znajduje się w zwłoce.

Neglegentia culpa est

Zaniedbanie jest winą

Pacta sunt servanda

Umowy powinny być przestrzegane

Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur

Dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone (nasciturus) uważa się za już narodzone, wtedy gdy chodzi o jego korzyści.

Semel heres semper heres

Kto raz zostanie dziedzicem, zostaje nim na zawsze

Vim vi repellere licet

Siłę wolno odeprzeć siłą.

Actor sequitur forum rei

Powód idzie za miejscem sądu pozwanego

Actori incumbit probatio

Na powodzie spoczywa ciężar dowodu

Audiatur et altera pars

Należy wysłuchać drugiej strony

Bis de eadem re ne sit actio

W tej samej sprawie nie przysługuje ponowne powództwo

Confessus pro iudicato est

Ten, który uznał powództwo, uznawany jest za zasądzonego

Da mihi factum, dabo tibi ius

Podaj mi fakty, a podam ci prawo

Ei incumbit probatio, qui dicit, non ei, qui negat

Ciężar dowodowy spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza

Facta probantur, iura novit curia

Okoliczności faktyczne (dosl., - są dowodzone) należy udowodnić, a prawo sąd zna.

In dubio pro reo

W razie wątpliwości - na korzyść oskarżonego (w procesie karnym), pozwanego (w procesie cywilnym)

Nemo iudex idoneus in propria causa

Nikt nie powinien być sędzią w swojej sprawie

Reus excipiendo fit actor

Pozwany staje się powodem przez podniesienie zarzutu. Sens paremii: ciężar dowodu co do faktów, które stanowią podstawę zarzutu (exceptio) spoczywa na pozwanym. Stanowisko powoda nie zmienia się

Sententia facit ius inter partes

Wyrok tworzy prawo między stronami.

Omnis condemnatio pecuniaria esse debet.

Każde zasądzenie powinno być pieniężne.

Ignorantia iuris nocet

Nieznajomość prawa szkodzi

Mater semper certa est, pater is est, quem nuptiae demonstrant

Matka zawsze jest znana (= pewna), ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński

Tres faciunt collegium

Trzech tworzy stowarzyszenie

Quot generationes tot gradus

Ile urodzeń, tyle stopni

Cogitationis poenam nemo patitur

Nikt nie ponosi kary za myślenie.

Indivisa est causa pignoris

Podstawa zastawu jest niepodzielna

Servitus servitutis esse non potest.

Nie można ustanowić służebności na służebności

Nemini res sua servit

Nikomu nie służy wlasna rzecz.

Servitutibus civiliter utendum est

Ze służebności należy korzystać oględnie.