Łacina paremie (długie bez opisu)

 0    345 fiche    gogo144
Imprimir jogar verifique-se
 
questão resposta
Male nostro iure uti non debemus
começar a aprender
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Lex retro non agit
começar a aprender
prawo/ustawa nie działa wstecz
Pacta sunt servanda
começar a aprender
umów należy dotrzymywać;
Audiatur et altera pars
começar a aprender
niech będzie wysłuchana i druga strona
Volenti non fit iniuria pl.
começar a aprender
Chcącemu nie dzieje się krzywda
Clara non sunt interpretanda
começar a aprender
nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
interpretatio cessat in claris
começar a aprender
łac. wykładnia kończy się wtedy, gdy osiągamy jasność
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet
começar a aprender
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
Ignorantia iuris nocet
começar a aprender
nieznajomość prawa szkodzi)
1. Fas
começar a aprender
prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne.
2. Ius
começar a aprender
prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
3. Lex
começar a aprender
ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
4. Contra ius fasque
começar a aprender
przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
5. Fas est
começar a aprender
jest rzeczą godziwą
6. Per fas et nefas
começar a aprender
wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
7. Ius est ars boni et aequi
começar a aprender
Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
8. Ius recipsit aequitatem
começar a aprender
prawo ma na względzie sprawiedliwość
9. Ius et fraus nonquam cohabitant
começar a aprender
Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
10. Male iure nostro uti non debemus
começar a aprender
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
11. Summum ius summa iniura
começar a aprender
szczyt prawa to szczyt bezprawia
12. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
começar a aprender
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
13. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
começar a aprender
Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
14. Non omne quod licet honestum est
começar a aprender
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
15. Ius naturale
começar a aprender
prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
16. Ius gentium
começar a aprender
prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
17. Ius civile
começar a aprender
prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
18. ius commune
começar a aprender
prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
19. Ius sanguinis
começar a aprender
właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
20. Ius soli
começar a aprender
właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
21. Ius publicum
começar a aprender
prawo publiczne
22. Ius privatum
começar a aprender
prawo prywatne
23. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem
começar a aprender
Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
24. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
começar a aprender
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
25. Privatorum conventio iuri publico non derogat
começar a aprender
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
26. Ius cogens
começar a aprender
uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
27. Ius dispositivum
começar a aprender
uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
28. Ignorantia iuris nocet
começar a aprender
nieznajomość prawa szkodzi
29. Ius civile vigilantibus scriptum est
começar a aprender
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
31. Nec stultis solere succurri
começar a aprender
Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze
32. Ius in personam
começar a aprender
prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
33. Ius in rem
começar a aprender
prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
34. Ius generale
começar a aprender
uprawnienia o charakterze ogólnym
35. Ius speciale
começar a aprender
uprawnienia o charakterze szczególnym
36. Ius apellationis
começar a aprender
uprawnienia do wniesienia apelacji
37. Ius avocandi
começar a aprender
prawo odwołania się
38. Ius provocationis
começar a aprender
możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
39. Ius cavendi
começar a aprender
uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
40. Ius coercendi
começar a aprender
uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
41. Ius gladii
começar a aprender
uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
42. Ius disponendi
começar a aprender
uprawnienia do rozporządzania
43. Ius possidendi
começar a aprender
uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
44. Ius fruendi
começar a aprender
uprawnienia do czerpania korzyści
45. Ius acquisitum = Ius quaesitum
começar a aprender
uprawnienia do nabycia czegoś
46. Dominus
começar a aprender
właściciel
47. Ius utendi et fruendi
começar a aprender
prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
48. Lex posterior derogat priori
começar a aprender
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
49. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
começar a aprender
ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
50. Lex specialis derogat legi generali
começar a aprender
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
51. Lsuperior derogat legi inferiori
começar a aprender
ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
52. Lex retro non agit
começar a aprender
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
53. Cessante ratione legis cessat ipsa lex
começar a aprender
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
54. Lex iniusta non est lex
começar a aprender
ustawa niesłuszna nie jest ustawą
55. Inter arma silent leges
começar a aprender
wśród szczęku oręża milczą prawa
56. Nullum crimen sine lege
começar a aprender
nie ma przestępstwa bez ustawy
57. Nulla poena sine lege
começar a aprender
nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
58. Nullum crimen sine poena
começar a aprender
nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
59. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
começar a aprender
ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
60. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem
começar a aprender
Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
61. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
começar a aprender
W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
62. Consuetudo est optima legum interpres
começar a aprender
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
63. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum est distinguere
começar a aprender
tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
64. Lex imperfecta
começar a aprender
ustawa niedoskonała (brak sankcji)
65. Lex minus quam perfecta
começar a aprender
ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
66. Lex perfecta
começar a aprender
ustawa doskonała (sankcja nieważności)
67. Lex plus quam perfecta
começar a aprender
ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
68. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit
começar a aprender
Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
69. Lex causae
começar a aprender
prawo właściwe w danej sprawie
70. Lex domicilii
começar a aprender
prawo miejsca zamieszkania
71. Lex fori
começar a aprender
prawo prawo miejsca siedzibysądu
72. Lex loci actus
começar a aprender
prawo miejsca dokonania czynności
73. Lex loci celebrationis
começar a aprender
prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
74. Lex loci contractus
começar a aprender
prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
75. Lex patriae
começar a aprender
prawo ojczyste
76. Lex rei sitae
começar a aprender
prawo położenia rzeczy
77. Hereditas
começar a aprender
spadek
78. Bonum / bona
começar a aprender
dobra majątkowe (majątek)
79. Res corporales
começar a aprender
obiekt materialny
80. Res incorporales
começar a aprender
obiekt niematerialny
81. Possessio
começar a aprender
posiadanie/władztwo faktyczne
82. Dominium
começar a aprender
własność
83. Iura in re aliena
começar a aprender
prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
84. Obligatio / obligationes
começar a aprender
zobowiąznie
85. (...) hominum causa omne ius constitutum sit
começar a aprender
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
86. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur
começar a aprender
dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
87. Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius quaeritur
começar a aprender
tego, kto ma się urodzić, uznaje się za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
88. Matrimonium putativum
começar a aprender
małżeństwo mniemane, nieważne
89. Matrimonium legitimum
começar a aprender
małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
90. Matrimonium
começar a aprender
małżeństwo
Ius quod ad personas pertinet
começar a aprender
prawo, które dotyczy osób
91. Coniux
começar a aprender
małżonek (ogólnie)
92. Maritus / vir/ vir + coniux
começar a aprender
mąż
93. Marita / uxor
começar a aprender
żona
94. Parentes / genitores
começar a aprender
rodzice
95. Ascendentes
começar a aprender
wstępni, ascendenci
96. Descendentes
começar a aprender
zstępni, descendenci
97. Cognatus
começar a aprender
pokrewieństwo krwi (spokrewniony rodzeństwo rodziców, kuzynostwo)
98. Affinis
começar a aprender
powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
99. Persona
começar a aprender
osoba ludzka
100. Mater
começar a aprender
matka
101. Mater semper certa est
começar a aprender
matka jest zawsze pewna
102. Pater
começar a aprender
ojciec
103. Pater est quem nuptiae demonstrat
começar a aprender
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
104. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...)
começar a aprender
ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
105. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria
começar a aprender
zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
106. Creditor
começar a aprender
wierzyciel
107. Debitor
começar a aprender
dłużnik
108. Obligatio ex contractu
começar a aprender
zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
109. Obligatio ex delicto
começar a aprender
zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
110. Obligatio quasi ex contractu
começar a aprender
zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
111. Obligatio quasi ex delicto
começar a aprender
zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
112. Obligatio ex lege
começar a aprender
zobowiązanie z mocy samego prawa
114. Obligatio civilis
começar a aprender
zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
115. Obligatio in solidum
começar a aprender
solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
116. Obligatio pro rata
começar a aprender
zobowiązanie podzielone na części – reguła w prawie rzymskim
117. Causa
começar a aprender
przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
118. Causa obligandi vel acquirendi
começar a aprender
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
119. Causa solvendi
começar a aprender
składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
120. Causa donandi
começar a aprender
składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
121. Iusta causa traditionis
começar a aprender
słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
122. Iusta causa possidendi
começar a aprender
słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
123. Causa criminalis
começar a aprender
sprawa kryminalna
124. Causa civilis
começar a aprender
sprawa cywilna
125. Culpa
começar a aprender
wina
126. Culpa in custodiendo
começar a aprender
wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób
127. Culpa in eligendo
começar a aprender
wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
128. Neglegentia
começar a aprender
sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
129. Dolus
começar a aprender
zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę wina umyślna)
130. Culpa lata
começar a aprender
grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
131. Culpa levis
começar a aprender
lżejsze niedbalstwo
132. Culpa in concreto
começar a aprender
niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
133. Culpa in abstracto
começar a aprender
porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
134. Culpa in contrahendo
começar a aprender
niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
135. Dolus premeditatus
começar a aprender
popełnienie czynu w sposób zaplanowany
136. Dolus repentinus
começar a aprender
popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
137. Dolus subsequens
começar a aprender
zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane
138. Dolus directus
começar a aprender
zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
139. Dolus coloratus
começar a aprender
zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
140. Dolus evetualis
começar a aprender
zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
141. Volenti non fit iniuria
começar a aprender
Chcącemu nie dzieje się krzywda
142. Casus
começar a aprender
przypadek
143. Casus fortuitus
começar a aprender
przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
144. Casus mixtus
começar a aprender
przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
145. Casus a nullo praestantur
começar a aprender
za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
146. Casus sentit dominus
começar a aprender
zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
147. Vis maior / vis absoluta / vis
começar a aprender
siła wyższa
148. Periculum
começar a aprender
ryzyko
149. Periculum locatoris
começar a aprender
ryzyko wynajmującego
150. Periculum debitoris
começar a aprender
ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
151. Periculum in mora
começar a aprender
ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka stan kiedy strona w terminie nie wykonała swoich obowiązków)
152. Lucrum cessans
começar a aprender
utracone korzyści
153. Damnum emergens
começar a aprender
rzeczywisty uszczerbek majątkowy
154. Damnum
começar a aprender
szkoda
155. Damnum compensare
começar a aprender
naprawianie szkody
156. Solutio
começar a aprender
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
157. Datio in solutum
começar a aprender
sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
158. Solutio + res
começar a aprender
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
159. Solutio + tempus
começar a aprender
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
160. Solutio + locum
começar a aprender
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
161. Obligatio alternativa
começar a aprender
zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
162. Solutio
começar a aprender
świadczenie
163. Facultas alternativa
começar a aprender
upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
164. Mora
começar a aprender
zwłoka
165. Mora debitoris = mora solvendi
começar a aprender
zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
166. Interpellatio
começar a aprender
wezwanie
167. Mora ex rei fit
começar a aprender
zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
168. Fur semper moram facere videtur
começar a aprender
Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
169. Perpetuatio obligationis
começar a aprender
dosł. Uwiecznienie zobowiązania Przeniesienie ryzyka
171. Utile per inutile non vitiatur
começar a aprender
to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
172. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
começar a aprender
To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
173. Ratihabitio mandato comparatur
começar a aprender
potwierdzenie równa się zleceniu
174. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis
começar a aprender
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
175. Contractus bilateralis
começar a aprender
umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
176. Contractus multilateralis
começar a aprender
umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
177. Contractus innominatus
começar a aprender
brak zaskarżalności w prawie rzymskim
178. Contractus vitalitus
começar a aprender
umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
179. Essentialia contractus
começar a aprender
przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
181. Accidentalia contractus
começar a aprender
nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie)
182. Pacta sunt servanda
começar a aprender
umów należy dotrzymywać
183. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
começar a aprender
dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
184. Impossibilium nulla obligatio est
começar a aprender
Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
185. Ex maleficio non oritur contractus
começar a aprender
Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
186. Contractus stricti iuris
começar a aprender
umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
187. Contractus bonae fidei
começar a aprender
umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
188. Bona fides
começar a aprender
dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
189. Mala fides
começar a aprender
zła wiara
190. Venire contra factum proprium nemini licet
começar a aprender
nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
191. Tu patere legem quam fecisti
começar a aprender
powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
192. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
começar a aprender
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
193. Dolo facit qui petit quod redditurus est
começar a aprender
Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
194. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt
começar a aprender
W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
195. In ambiguitas contra stipulatorem
começar a aprender
wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
196. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
começar a aprender
w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
197. Actio negatoria
começar a aprender
uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
198. Rei vindicatio
começar a aprender
skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
199. Superficies solo cedit
começar a aprender
to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
200. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
começar a aprender
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
201. Proprietas
começar a aprender
własność
202. Animus
começar a aprender
zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
203. Corpus
começar a aprender
materialne władanie rzeczą
204. Bonae fidei possessor
começar a aprender
posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
205. Malae fidei possesor
começar a aprender
posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
206. Melior est condicio possidentis
começar a aprender
w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
207. Mala fides supervieniens non nocet
começar a aprender
późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
208. Mala fides superveniens nocet
começar a aprender
późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości
209. Servitus in faciendo consistere nequit
começar a aprender
służebność nie może polegać na działaniu
210. Servitutes
começar a aprender
służebności
211. Servitutibus civiliter utendum est
começar a aprender
służebności należy wykonywać oględnie
212. Nulli res sua servit
começar a aprender
nie można mieć służebności na własnej rzeczy
213. Ex testamento
começar a aprender
powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
214. Ab intestato
começar a aprender
dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
215. Contra tabulas
começar a aprender
dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
216. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit
começar a aprender
spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
217. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
começar a aprender
Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
218. Testamentum
começar a aprender
testament
219. Testamentum allographum
começar a aprender
testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
220. Testamentum holographum
começar a aprender
testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
221. Testamentum ruptum
começar a aprender
testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
222. Testamentum militum
começar a aprender
testament wojskowy
223. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
começar a aprender
zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
224. Falsa demonstratio non nocet
começar a aprender
fałszywe oznaczenie nie szkodzi
225. Imperium
começar a aprender
uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
226. Regnum
começar a aprender
władza, rządy
227. Iudicium
começar a aprender
sąd, ale też wyrok, proces
228. Administratio
começar a aprender
administracja (pomoc; służebny charakter)
229. Actor
começar a aprender
powód/oskarżyciel
230. Reus
começar a aprender
pozwany/oskarżony
231. Actor sequitur forum rei
começar a aprender
powód idzie za sądem pozwanego
232. Forum est ubi domicilium est
começar a aprender
miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
233. Cognitio extra ordinem
começar a aprender
proces rzymsko kanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
234. Nemo iudex sine actore
começar a aprender
nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
235. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens
começar a aprender
skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
236. Actio quaelibet in via sua
começar a aprender
każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
237. Actio personalis moritur cum persona
começar a aprender
roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
238. Delicta perentium liberis non nocent
começar a aprender
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne też)
239. Actio semel extincta non reviviscit
começar a aprender
roszczenie raz wygasłe nie odżywa
240. Res iudicata
começar a aprender
rzecz osądzona
241. Ne bis in idem
começar a aprender
nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
242. Res iudicata pro veritate accipitur
começar a aprender
prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
243. Actor non condemnatur
começar a aprender
powód nie może być zasądzony
244. Nemo tenetur seipsum accusare
começar a aprender
nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
245. Actori incumbit probatio
começar a aprender
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
246. Actori incumbit onus probandi
começar a aprender
ciężar dowodu spoczywa na powodzie
247. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
começar a aprender
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
248. Reus exceptiendo fit actor
começar a aprender
podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
249. Reus in exceptione actor est
começar a aprender
pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
250. Non debet actori licere, quod reo non permittur
começar a aprender
Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
251. Audiatur et altera pars
começar a aprender
należy wysłuchać także drugiej strony
252. Iura novit curia
começar a aprender
sąd zna prawo
253. Ubi ius ibi remedium
começar a aprender
gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
254. Iudicis est ius dicere, non dare
começar a aprender
zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
255. Iudex non calculat
começar a aprender
sędzia nie kalkuluje
257. Iudex suspectus
começar a aprender
sędzia podejrzany
258. Iudicium non debet esse illusorium
começar a aprender
wyrok nie powinien być pozorny
259. Nemo est iudex in propria causa
começar a aprender
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
260. Nemo iudex sine actore
começar a aprender
Nie ma sędziego bez powoda
261. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
começar a aprender
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
262. In dubio pro reo
começar a aprender
w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
263. In dubio semper id, quod minus est, debetur
começar a aprender
w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
264. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita
começar a aprender
sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
265. Reformatio in peius iudici apellatio non licet
começar a aprender
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
266. Reformationis in peius
começar a aprender
pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
267. Ubi societas, ibi ius
começar a aprender
gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
268. Auctoritas, non veritas facit legem
começar a aprender
władza a nie prawda jest źródłem prawa
269. Lex facit regem
começar a aprender
prawo czyni króla
270. Fortior est custodia legis quam hominis
começar a aprender
silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
271. De minimis non curat praetor
começar a aprender
pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
272. De minimis non curat lex
começar a aprender
prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
273. Iustitia nemini neganda
começar a aprender
nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
274. Nulla taxatio sine representatione
começar a aprender
nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
275. Fiscus sepmer locuples solvendo
começar a aprender
skarb państwa jest zawsze wypłacalny
276. In tributis non admittur compensatio
começar a aprender
w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
277. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit
começar a aprender
skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
278. Ius canonicum
começar a aprender
prawo kanoniczne
279. Argumentum a fortiori
começar a aprender
wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze w oparciu o założenie konsekwencji ocen prawodawcy
280. Argumentum a maiori ad minus
começar a aprender
(wnioskowanie z większego na mniejsze) jeśli komuś nakazano (lub dozwolono) czynić więcej, to nakazano (lub dozwolono) mu i mniej
281. Argumentum a minori ad maius
começar a aprender
(wnioskowanie z mniejszego na większe) — jeśli zakazano komuś czynić mniej to tym bardziej zakazano mu i więcej.
282. Argument ab exemplo
começar a aprender
argument z przykładu, odwołujący się do przykładu
283. Argument ad absurdum
começar a aprender
argument odwołujący się do absurdu
284. Argumentum a rerum natura
começar a aprender
argument z natury rzeczy
285. Argumentum a loco communi
começar a aprender
argument z rzeczy wspólnych
286. Argument a loco speciali
começar a aprender
argument z miejsc specjalnych
287. Argument a cohaerentia
começar a aprender
argument ze spójności
288. Argument a completudine
começar a aprender
argumentacja odwołująca się do zupełności systemu prawa
289. Ratio legis
começar a aprender
cel konkretnej sprawy
290. Ratio iuris
começar a aprender
cel prawa, porządku prawnego
291. Ratio legis est anima legis
começar a aprender
sens ustawy jest jej duszą
292. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
começar a aprender
nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
293. Accessio cedit principali
começar a aprender
rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
294. Ambiguitas contra stipulatorem
começar a aprender
sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
295. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
começar a aprender
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
296. Dies interpelat pro homine
começar a aprender
termin wzywa za człowieka
297. Dolus omnimodo puniatur
começar a aprender
podstęp jest karany w każdym przypadku
298. Emptio tollit locatum
começar a aprender
kupno przekreśla najem
299. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
começar a aprender
w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
300. Male iure nostro uti non debemus
começar a aprender
nie powinniścmy źle używać naszego prawa
302. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
começar a aprender
dziecko poczęte uważa się za urodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
303. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit
começar a aprender
Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
304. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
começar a aprender
każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach
305. Semel heres semper heres
começar a aprender
kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
306. Tutor rem pupili emere non potest
começar a aprender
opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
307. Vim vi repellere licet
começar a aprender
siłę wolno odeprzeć siłą
308. Accessio
começar a aprender
akcesja
309. Actus
começar a aprender
akta
310. Adoptio
começar a aprender
adopcja, przysposobienie
311. Apellatio
começar a aprender
apelacja
312. Cautio
começar a aprender
kaucja, zabezpieczenie
313. Cessio
começar a aprender
cesja, przeniesienie wierzytelności
314. Clausula
começar a aprender
klauzula
315. Compensatio
começar a aprender
kompensacja, potrącenie
316. Contractus
começar a aprender
kontrakt
317. Donatio
começar a aprender
darowizna
318. Exceptio
começar a aprender
wyjątek
319. Depositum
começar a aprender
depozyt, przechowanie
320. Delictum
começar a aprender
delikt, czyn niedozwolony
321. Vindicatio
começar a aprender
windykacja
322. Inventarium
começar a aprender
inwentarz
323. Legalis
começar a aprender
legalny, prawny
324. Legtum
começar a aprender
legat, zapis
325. Mandatum
começar a aprender
mandat, zlecenie
326. Novatio
começar a aprender
nowacja, odnowienie
327. Occupatio
começar a aprender
zawłaszczenie, okupacja
328. Pactum
começar a aprender
pakt, umowa
329. Poena
começar a aprender
kara
330. Precarium
começar a aprender
prekarium
331. Prohibitio
começar a aprender
zakaz
332. Promulgatio
começar a aprender
promulgacja
333. Provincia
começar a aprender
prowincja
334. Privatus
começar a aprender
prywatny
335. Publicus
começar a aprender
publiczny
336. Restitutio
começar a aprender
restytucja
337. Sanctio
começar a aprender
sankcja
338. Successio
começar a aprender
sukcesja
339. Ius publicum
começar a aprender
prawo publiczne
340. Nasciturus
começar a aprender
mający się narodzić (oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone)
341. De in ius vocando
começar a aprender
o wezwaniu do sądu

Você deve entrar para postar um comentário.