|
questão |
resposta |
|
IUS EST ARS BONI ET AEQUI começar a aprender
|
|
prawo jest sztuką tego co dobre i słuszne
|
|
|
|
• DURA LEX, SED LEX começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• SUMMUM IUS, SUMMA INIURIA começar a aprender
|
|
najwyższe prawo (może stać się) najwyższym bezprawiem
|
|
|
|
• CESSANTE RATIONE LEGIS CESSAT IPSA LEX começar a aprender
|
|
gdy ustaje przyczyna wydania ustawy, traci moc sama ustawa
|
|
|
|
• IURIS PRAECEPTA SUNT HAEC HONESTE VIVERE, ALTERUM NON LAEDERE, SUUM CUIQUE TRIBUERE começar a aprender
|
|
takie są wskazówki prawa: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu to co mu się należy (sprawiedliwość)
|
|
|
|
• PACTA SUNT SERVANDA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• SENTENTIA FACIT IUS INTER PARTES começar a aprender
|
|
wyrok tworzy prawo między stronami
|
|
|
|
• LEX RETRO NON AGIT começar a aprender
|
|
|
|
|
|
RETROACTIO começar a aprender
|
|
(retroaktywność) - prawo dopuszcza retroaktywność przepisów (ale nie w KK i finansowym)
|
|
|
|
• NEMO EST IUDEX IN PROPRIA CAUSA começar a aprender
|
|
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
|
|
|
|
• CUIUS EST CONDERE, EIUS EST ABROGARE começar a aprender
|
|
kto stanowi ustawę, ten może ją uchylić
|
|
|
|
• EIUS EST INTERPRETARI LEGES, CUIUS EST CONDERE começar a aprender
|
|
ten kto interpretuje prawo, ten je stanowi
|
|
|
|
• IGNORANTIA IURIS NOCET começar a aprender
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
• EI INCUMBIT PROBATIO QUI DICIT, NON QUI NEGAT começar a aprender
|
|
dowieść winien ten kto twierdzi, nie kto przeczy
|
|
|
|
• NE EAT IUDEX ULTRA PETITA PARTIUM começar a aprender
|
|
niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron
|
|
|
|
• LEX POSTERIOR DEROGAT LEGI PRIORI começar a aprender
|
|
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
|
|
|
|
• LEX SPECIALIS DEROGAT LEGI GENERALI começar a aprender
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
|
|
|
|
• LEX SUPERIOR DEROGAT LEGI INFERIORI começar a aprender
|
|
ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną
|
|
|
|
• LEX POSTERIOR GENERALI NON DEROGAT LEGI PRIORI SPECIALI começar a aprender
|
|
ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej
|
|
|
|
• NEMINEM CAPTIVABIMUS NISI IURE VICTUM começar a aprender
|
|
nikogo nie więzimy bez wyroku sądowego
|
|
|
|
• FONTES IURIS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• FONTES IURIS ORUDNI começar a aprender
|
|
źródła prawa w znaczeniu materialnym
|
|
|
|
• FONTES IURIS COGNOSCENDI começar a aprender
|
|
źródła prawa w znaczeniu poznawczym
|
|
|
|
• IUS PUBLICUM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• IUS PRIVATUM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• IUS COGENS começar a aprender
|
|
prawo kognitywne (norma bezwzględnie wiążąca)
|
|
|
|
• IUS DISPOSITIVUM começar a aprender
|
|
prawo dyspozytywne (norma względnie wiążąca)
|
|
|
|
• PRIVILEGIUM FORI começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• ACTOR SEQUITUR FORUM REI começar a aprender
|
|
powód idzie za sądem pozwanego
|
|
|
|
• LEX PERFECTA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• LEX PLUS QUAM PERFECTA começar a aprender
|
|
prawo więcej niż doskonałe
|
|
|
|
• LEX MINUS QUAM PERFECTA começar a aprender
|
|
prawo mniej niż doskonałe
|
|
|
|
• LEX IMPERFECTA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• IUXTA LEGEM começar a aprender
|
|
zachowanie zgodne z prawem
|
|
|
|
• CONTRA LEGEM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• PRAETER LEGEM começar a aprender
|
|
zachowanie w celu obejścia prawa
|
|
|
|
• CLARA NON SUNT INTERPRETANDA começar a aprender
|
|
jasnych rzeczy się nie interpretuje
|
|
|
|
• QUI SUO IURE UTITUR, NEMINEM LAEDIT começar a aprender
|
|
kto używa zgodnie swoich praw, nie szkodzi drugiemu
|
|
|
|
• ABROGATA LEGE ABROGANTE NON REVIVISCIT LEX ABROGATA começar a aprender
|
|
uchylenie ustawy uchylającej ustawę nie przywraca uchyloną ustawę
|
|
|
|
• EXCLUSA CENSENTUR OMNIA, QUAE LEX ENUMERANDO NON INCLUSIT começar a aprender
|
|
włączone wszystkie prawa, które ustawa wymieniając nie wyłączyła
|
|
|
|
• LEX NON OBLIGAT NISI PROMULGATA começar a aprender
|
|
prawo nie obowiązuje bez ogłoszenia
|
|
|
|
• DELICTUM começar a aprender
|
|
przestępstwo (prawa prywatnego)
|
|
|
|
• CRIMEN começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• CORPUS DELICTI começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• PER FACTA CONCLUDENTIA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• DIES A QUO começar a aprender
|
|
termin początkowy zobowiązania
|
|
|
|
• DIES AD QUEM começar a aprender
|
|
termin kończący zobowiązania
|
|
|
|
• RES OMNIUM COMMUNES começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• SUPERFICIES SOLO CEDIT começar a aprender
|
|
to, co na powierzchni należy do gruntu
|
|
|
|
• NEMO PLUS IURIS IN ALIUM TRANSFERRE POTEST QUAM IPSE HABET começar a aprender
|
|
nikomu nie można przekazać więcej praw niż samemu się posiada
|
|
|
|
• NEMO SIBI IPSE CAUSAM POSSESSIONIS MUTARE POTEST começar a aprender
|
|
nikt nie może sam sobie zmienić prawa posiadania
|
|
|
|
• LONGA MANU TRADITIO começar a aprender
|
|
przeniesienie praw za pomocą długiej ręki (poprzez wskazanie, bez fizycznego zetknięcia się z rzeczą)
|
|
|
|
• BREVI MANU TRADITIO começar a aprender
|
|
przeniesienie posiadania za pomocą krótkiej ręki (przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo dzierżyciela)
|
|
|
|
• TRADITIO CORPORALIS começar a aprender
|
|
przeniesienie posiadania polegająca na wydaniu rzeczy
|
|
|
|
• CONDITIO SINE QUA NON começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• ACTA PUBLICA PROBANT SE IPSA começar a aprender
|
|
akta publiczne mówią same za siebie
|
|
|
|
• VIS MAIOR começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• ET NON FACERE FACERE EST começar a aprender
|
|
wstrzymanie się od działania, to też działanie
|
|
|
|
• EX LEGE começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR começar a aprender
|
|
dziecko poczęte uważa się za narodzone (warunek: musi urodzić się żywe)
|
|
|
|
• CUM VITIBUS HEREDITATIS ograniczenie do majątku spadkowego começar a aprender
|
|
z mocy spadku (spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko przedmiotami należącymi do spadku)
|
|
|
|
• PRO VITIBUS HEREDITATIS começar a aprender
|
|
do wysokości spadku (spadkobierca odpowiada za długo spadkowe w prawdzie całym swoim majątkiem, ale tylko do wysokości wartości aktywów spadku)
|
|
|
|
• MATRIMONIALE FOEDUS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• MATRIMONIA LIBERA ESSE DEBENT começar a aprender
|
|
małżeństwa powinny być wolne
|
|
|
|
• MATRIMONIUM RATUM ET CONSUMMATUM começar a aprender
|
|
małżeństwo dopełnione i skonsumowane
|
|
|
|
• SEPARATIO QUOAD TORUM ET MENSAM começar a aprender
|
|
separacja co do łoża i stołu
|
|
|
|
• MATER SEMPER CERTA EST começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• PATER EST QUEM NUPTIAE DEMONSTRANT começar a aprender
|
|
ojcem jest ten, na którego wskazuje małżeństwo
|
|
|
|
• FILII ILLEGITIMI LEGITIMIANTUR PER SUBSEQUENS MATRIMONIUM PARENTUM começar a aprender
|
|
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane przez zawarcie małżeństwa rodziców
|
|
|
|
• IMPOSSIBILIUM NULLA OBLIGATIO EST começar a aprender
|
|
do niemożliwego nie można się zobowiązać
|
|
|
|
• GENUS PERIRE NON CENSETUR começar a aprender
|
|
nie wydaje się, żeby gatunek mógł zginąć (dłużnik ma obowiązek świadczyć inną rzecz tego samego gatunku
|
|
|
|
• DAMNUM EMERGENS começar a aprender
|
|
rzeczywista szkoda majątkowa (rynkowa wartość przedmiotu)
|
|
|
|
• LUCRUM CESSANS começar a aprender
|
|
utracone korzyści (zysk, którego poszkodowany nie osiągnął)
|
|
|
|
• COMPENSATIO LUCRI CUM DAMNO começar a aprender
|
|
wyrównanie korzyści (potrącenie zysku ze straty)
|
|
|
|
• OBLIGATIO ALTERNATIVA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• FACULTAS ALTERNATIVA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• DOLUS / CULPA começar a aprender
|
|
wina umyślna / wina nieumyślna
|
|
|
|
• EMPTIO REI SPERATAE / EMPTIO SPEI começar a aprender
|
|
kupno rzeczy przyszłej / kupno szansy
|
|
|
|
• RES EXTRA COMMERCIUM começar a aprender
|
|
rzeczy wyłączone z obrotu prawnego
|
|
|
|
• CUIUS COMMODUM, EIUS PERICULUM começar a aprender
|
|
kto ma korzyść, na tym spoczywa niebezpieczeństwo
|
|
|
|
• SINE PRETIO NULLA VENDITIO começar a aprender
|
|
bez ceny nie ma sprzedaży
|
|
|
|
• LEX FORI PROCESSUALIS começar a aprender
|
|
prawo postępowania procesowego
|
|
|
|
• AUDIATUR ET ALTERA PARS começar a aprender
|
|
należy wysłuchać i drugiej strony
|
|
|
|
• DOMINI LITIS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• NEMO IUDEX SINE ACTORE começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• ANTE LITEM NATAM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• POST LITEM NATAM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• NE BIS IN IDEM começar a aprender
|
|
nie dwa razy w tej sprawie
|
|
|
|
• ERROR IN IUDICANDO começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• ERROR IN PROCEDENDO começar a aprender
|
|
błąd w postępowaniu sądowym
|
|
|
|
• APPELLATIONE EXTINGUITUR IUDICATUM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• COMITAS GENTIUM começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• LEX LOCI DELICTI COMMISSI começar a aprender
|
|
prawo miejsca popełnienia przestępstwa
|
|
|
|
• DELICTUM IURIS GENTIUM começar a aprender
|
|
przestępstwo prawa międzynarodowego
|
|
|
|
• IUS SANGUINIS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• IUS SOLI começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• PERSONA NON GRATA começar a aprender
|
|
osoba niemile widziana (np. dyplomaci)
|
|
|
|
• NULLUM CRIMEN NULLA POENA SINE LEGE POENALI ANTERIORI começar a aprender
|
|
żadna zbrodnia i kara bez wcześniejszej ustawy karnej
|
|
|
|
• VIS ABSOLUTA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• VIS COMPULSIVA começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• DOLUS DIRECTUS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• DOLUS DIRECTUS REPENTINUS começar a aprender
|
|
zły zamiar bezpośredni w afekcie
|
|
|
|
• DOLUS DIRECTUS PRAEMEDITATUS começar a aprender
|
|
zły zamiar bezpośredni z premedytacją
|
|
|
|
• DOLUS EVENTUALIS começar a aprender
|
|
|
|
|
|
• CULPA DOLO EXORTA começar a aprender
|
|
wina kombinowana (przestępstwo popełnione z winy umyślnej, natomiast skutki tego przestępstwa wynikają z winy nieumyślnej)
|
|
|
|
• IN DUBIO PRO REO começar a aprender
|
|
w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
|
|
|
|
• ACCUSARE NEMO SE DEBET (NISI CORAM DEO) começar a aprender
|
|
nikt nie powinien oskarżać samego siebie (chyba, że przed Bogiem)
|
|
|
|
• DOLUS NON PRAESUMITUR começar a aprender
|
|
złego zamiaru nie domniemuje się
|
|
|
|
• AFFECTUS PUNITUR, ETSI NON SEQUATUR EFFECTUS começar a aprender
|
|
zamiar jest karalny, nawet gdy zamierzony skutek nie nastąpił
|
|
|
|
• REFORMATIO IN PEIUS IUDICI APPELLATO NON LICET começar a aprender
|
|
nie wolno sądowi apelacyjnemu zmieniać na gorsze (odwołującemu się)
|
|
|
|
• QUOD NON EST IN ACTIS NON EST IN MUNDO começar a aprender
|
|
czego nie ma w aktach nie ma i w świecie
|
|
|
|
• NE BIS IN INDEM CRIMEN IUDICETUR começar a aprender
|
|
nie można osądzić tego samego przestępstwa
|
|
|
|
• CONFESSIO EST REGINA PROBATIONUM começar a aprender
|
|
przyznanie się do winy jest królową dowodów
|
|
|
|
• VIM VI REPELLERE LICET começar a aprender
|
|
siłę siłą wolno odeprzeć (w samoobronie)
|
|
|
|
REBUS SIC STANTIBUS começar a aprender
|
|
ponieważ sprawy nabrały taki obrót
|
|
|
