kolokwium 3 - szkarłupnie, mięczaki

szkarłupnie - liczba gatunków

5000

szkarłupnie - środowisko życia

morskie; larwy - plegial, dorosłe - denny tryb życia lub przytwierdzone na stałe do podłoża

szkarłupnie - symetria ciała

larwy - dwuboczna; dorosłe - pięciopromienista

szkarłupnie - szkielet

wapienny, złożony z płytek lub beleczek, na których często osadzone są kolce sterczące nad powierzchnię ciała

cecha charakterystyczna szkarłupni

układ wodny (ambulakralny)

układ wodny (ambulakralny) - funkcje

poruszanie się; może spełniać też funkcje oddechowe, zmysłowe (dotyk) i in.

liliowce - charakterystyka

jedyni przedstawiciele podtypu szkarłupni osiadłych; niektóre mogą odrywać się od podłoża i swobodnie pływać; żywią się plantkonem

liliowce - budowa ciała

tarcza centralna o kształcie kielicha, 5 odchodzących od niej, ruchliwych, rozdwojonych u nasady ramion, ramiona wzmocnione płytkami brachialnymi; na ramionach pinnule

liliowce - systematyka

Typ: szkarłupnie; Podtyp: szkarłupnie osiadłe; Gromada: liliowce

szkarłupnie

Echinodermata

strzykwy - charakterystyka

żyją na dnie mórz, na różnych głębokościach, obecne czułki do chwytania pokarmu; żywią się planktonem i substancjami organicznymi z podłoża; słabo zaznaczona promienista symetria ciała

zjawisko wyrzucania, w celach obronnych, narządów wewnętrznych, a następnie ich odbudowie; charakterystyczne dla strzykw

autotomia

strzykwy - systematyka

Typ: szkarłupnie; Podtyp: szkarłupnie wolne; Gromada: strzykwy

jeżowce - systematyka

Typ: szkarłupnie; Podtyp: szkarłupnie wolne; Gromada: jeżowce

jeżowce - charakterystyka

wody o wysokim zasoleniu; denny, mało ruchliwy tryb życia; żywią się martwymi szczątkami innych organizmów i detrytusem; kształt ciała kulisty; liczne, długie kolce wapienne;

latarnia Arystotelesa

złożony aparat żujący jeżowców zbudowany z 5 twardych zębów wapiennych, służący do zeskrobywania z twardego podłoża pokarmu roślinnego i zwierzęcego

kolec jeżowca przekształcony w drobne szczypczyki chwytne

pedicellarium

rozgwiazdy - systematyka

Typ: szkarłupnie; Podtyp: szkarłupnie wolne; Gromada: rozgwiazdy

rozgwiazdy - charakterystyka

drapieżniki; mogą mieć ponad 5 ramion; na stronie aboralnej obecne cienkościenne skrzela skórne

wężowidła - systematyka

Typ: szkarłupnie; Podtyp: szkarłupnie wolne; Gromada: wężowidła

wężowidła - charakterystyka

ruchliwe ramiona, ostro odgraniczone, mogą rozgałęziać się dychotomicznie, płytka z jednym otworkiem zamiast madreporowej; brak otworu odbytowego

perforowana płytka, przez którą woda dostaje się do układu wodnego (ambulakralnego)

płytka madreporowa

szkarłupnie - znaczenie

oczyszczanie dna, cele spożywcze, szkody w hodowli ostryg i omułków, niszczenie raf koralowych przez zjadanie polipów, zatrucia ludzi toksynami

mięczaki - charakterystyka

głównie morskie, czasem słodkowodne, rzadko lądowe; hermafrodyty lub rozdzielnopłciowe; rozwój podobny do rozwoju pierścienic

mięczaki - liczba gatunków

ponad 100 tysięcy

mięczaki - budowa ciała

brak segmentacji; ciało okryte fałdem skórnym (tzw. płaszcz), którego strona brzuszna tworzy skorupę z węglanu wapnia i subs. org.; wyróżnia się głowę, nogę i worek trzewiowy

chitony - charakterystyka

1000 gatunków; żyją w morzach; ciało owalne, spłaszczone grzbieto-brzusznie, okryte muszlą; rozdzielnopłciowe; zapłodnienie zawnętrzne

ślimaki - charakterystyka

ciało przeważnie niesymetryczne, w trakcie rozwoju larwalnego worek trzewiowy ulega spiralnemu zawinięciu i skręceniu (torsji) nawet o 180 st.; oddychają skrzelami lub płucami

winniczek ślimak ogrodowy, błotniarka stawowa, błotniarka moczarowa, żyworódka, zatoczek rogowy, pomrów wielki - systematyka

Typ: mięczaki; Gromada: ślimaki

ślimaki - znaczenie

szkodniki upraw; przenoszenie pasożytów; poprawiają strukturę gleby; wydzielina śluzowata jest pożywką dla innych organizmów; poławiane w celach spożywczych

małże - liczba gatunków

25 000

mięczaki

Mollusca

małże - środowisko

morza i wody słodkie

małże - charakterystyka

przydenny, mało ruchliwy tryb życia; brak głowy, ciało składa się z nogi i worka trzewiowego; ciało okryte 2 fałdami płaszcza, tworzącego muszlę z 2 połówek; hermafrodyty lub rozdzielnopłciowe

szczeżuja, skójka, racicznica, ostryga jadalna, omułek jadalny, sercówka jadalna, skałotocz - systematyka

Typ: mięczaki; Gromada: małże

muszla małża - budowa

3 warstwy: zewnętrzna (organiczna - konchiolinowa), środkowa (wapienna - porcelanowa), wewnętrzna (wapienna - perłowa); połówki muszli złączone wiązadłem; przednia krawędź zaokrąglona, tylna wydłużona; obecne linie przyrostu

jama płaszczowa małża - budowa

2 pary płatów skrzelowych; klonowata noga w przedniej części; worek trzewiowy w grzbietowej części; obecne syfon, żagielki naganiające pokarm; uk. krwionośny otwarty

małże - znaczenie

oczyszczanie wody; utrudniają lub uniemożliwiają działanie urządzeń pod wodą; wiele gatunków konsumpcyjnych; muszle stanowią surowiec używany w zdobnictwie

głowonogi - charakterystyka

wyłącznie morskie; najwyższy stopień organizacji i największe rozmiary wśród bezkręgowców; ruchliwy tryb życia; drapieżniki

głowonogi - liczba gatunków

750

głowonogi - budowa ciała

głowa otoczona wieńcem ramion; muszla silnie zredukowana lub brak; noga przekształcona w lejek i ramiona

łodzik - systematyka

Typ: mięczaki; Gromada: głowonogi

ośmiornice - charakterystyka

8 silnie umięśnionych ramion; na wewnętrznej powierzchni ramienia 2 rzędy przyssawek; rozwinięte oczy

dziesięciornice - charakterystyka

10 ramion: 8 jak u ośmiornic + 2 znacznie dłuższe, rozszerzone na końcach, wszystkie zaopatrzone w przyssawki

mątwa, kalmar - systematyka

Typ: mięczaki; Gromada: głowonogi; Rząd: dziesięciornice

gruczoł czernidłowy

gruczoł produkujący sepię - ciemną wydzielinę, wyrzucaną w celach obronnych przez mątwy

głowonogi - znaczenie

poławiane w celach konsumpcyjnych; wydzielina gruczołu czernidłowego mątwy (sepia) używana jest do produkcji tuszu

ślimaki - liczba gatunków

88 000