HISTORIA_DATY_KLASA 8

1938.09.

układ monachijski

1939.03.

Żądania Hitlera wobec Polski (włączenie W.M. Gdańska do Niemiec; budowa eksterytorialnej autostrady i linii kolej. z Niemiec do Prus Wsch. przez polskie Pomorze)-odrzucone przez Polaków

1939.03.31.

Wielka Brytania udzieliła Polsce gwarancji pomocy w razie zagrożenia

1939.08.25.

Wielka Brytania udzieliła Polsce gwarancji pomocy w razie zagrożenia (wzmocnienie układem o pomocy wojskowej)

1939.04.

odnowiony sojusz Polski z Francją (w przypadku niemieckiej agrasji na Polskę Francuzi mieli natychmiast zaatakować Niemcy z powietrza, po 3 dniach wojny podjąć ograniczone działania zbrojne na lądzie, po 15 dniach uderzyć na Niemcy wszystkimi siłami)

1939.08.23.

pakt Ribbentrop-Mołotow (w tajnym protokole paktu podzielili Europę Środkową między siebie (Stalin: wsch. część Polski, Finlandia, Estonia, Łotwa i część Rumunii; Hitler: zach. część Polski i Litwa), w jawnym protokole ZSRR zobowiązał się do neutralności

1939.05.05.

posiedzenie polskiego sejmu-minister spraw zagranicznych Józef Beck w przemówieniu odrzuca żadania Hitlera

1939.09.01.

Niemcy zaatakowały Polskę-Wieluń

1939.09.03.

wybuch dziwnej wojny-Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom. Francuzi zajęli kilkanaście niemieckich wsi, po czym się wycofali, a Brytyjczycy zrzucali nad Niemcami antywojenne ulotki propagandowe-nie podjęli działań wojennych

1939.09.01.-1939.10.05.

wojna obronna Polski; Polacy walczyli by powstrzymać niemieckie natarcie i ułatwić sojusznikom działania wojenne na Zachodzie

1939.09.17.

napaść ZSRR na Polskę; nota ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesława Mołotowa do ambasadora RP w Moskwie Wacława Grzybowskiego

1939.09.17-18

w nocy z 17 na 18 września prezydent Ignacy Mościcki, członkowie rządu, marszalek Edward Rydz-Śmigły przekroczyli granicę Państwa i zostali internowani w Rumunii

1939.09.08.-28.

Obrona Warszawy - kapitulacja Warszawy ze względu na gramatyczną sytuację ludności cywilnej

1939.10.02.-05.

Bitwa pod Kockiem-ostatnia bitwa wojny obronnej Polski-gen. Franciszek Kleeberg, dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie"

1939.09.20.-22.

Obrona Grodna przed Armią Czerwoną (Rosjanie używali żywych tarcz)

1939.09.09.-22.

Bitwa nad Bzurą-gen. Tadeusz Kutrzeba

1939.09.01.-10.02.

Obrona Helu

1939.09.01.-07.

Obrona Westerplatte (dowodził major Henryk Sucharski); 4.48 pociski z pancernika Schleswig-Holstein

1939.09.07.-10.

Bitwa pod Wizną-kapitan Władysław Raginis rozerwał się granatem

1939.09.01.

Bitwa pod Mokrą-Wołyńska Brygada Kawalerii odpierała ataki dywizji pancernej Wehrmachtu, Polacy odnieśli zwyciestwo, ale o zmroku musieli się wycofać na wieść o nadciągającym niemieckim wsparciu

1939.09.01.

Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku

1939.11.30.-1940.03.

wojna zimowa: ZSRR zaatakowała Finlandię; ZSRR został wykluczony z Ligi Narodów, Stali przestraszył się wony z państwami zachodnimi i w marcu obie strony podpisały pokój-Finlandia musiała odstąpić ponad 10% terytorium, ale obroniła niepodległość

1940.06.

ZSRR zajęło Litwę, Łotwę i Estonię

1940 latem

Stalin zażądał od Rumunii części terytorium

1940.04.

Niemcy zaatakowały Danię i Norwegię (Niemcy potrzebowali rud żelaza importowanych ze Szwecji przez norweskie porty); niemieckie okręty zatopione przez brytyjską marynarkę pod Narwikiem

1940.05.10.

napaść Niemiec na Belgię, Holandię i Luksemburg (mimo ich neutralności); kolumny pancerne Wehrmachtu wyruszyły przez Ardeny (na pograniczu Belgii i Francji) na Francję

1940.05.20.

Niemcy dotarli do kanału La Manche i około miliona żołnierzy brytyjskich i francuskich znalazło się w niemieckim kotle (okrążeniu); otoczony pozostała jedyna droga ucieczki: do Anglii przez port i plaże we francuskiej Dunkierce

1940.06.14.

Niemcy wkroczyli do Paryża

1940.06.22.

Kapitulacja Francji; podpisanie zawieszenia broni nastąpiło w wagonie kolejowym sprowadzonym z muzem (w którym Niemcy poddali się aliantom po I wojnie światowej)

1940.07.-10.

Bitwa o Anglię przegrana III Rzeszy

1940.06.

Benito Mussolini wypowiedział wojnę Francji i Wielkiej Brytanii, kazał zaatakować brytyjczyków w Afryce i podbić Grecję; po szybkim wyparciu musiał prosić Hitlera o pomoc

1941.04.

Niemcy pokonali Greków i podbili Jugosławię

1941.06.22.

Napaść Niemców na ZSRR; we wrześniu dotarli pod Moskwę; kobiety i dzieci pędzili przed czołgami jako żywe tarcze, Stalin kazał do nich strzelać; iemcy nie zdobyli ani Moskwy, ani Leningradu

1941.08.-09.

bitwa o Kijów ZSRR-Niemcy

1941.12.

odepchnięcie Niemców od Moskwy - koniec wojny błyskawicznej

1939.10.

pierwsze getto utworzone w Piotrkowie Trybunalskim

1942.01.

Konferencja w Wansee; opracowanie planu "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej"; decyzja o ostatecznym rozwiązaniu zapadła pod koniec 1941r.; masowe egzekucje już od czerwca 1941r. przeprowadzali w ZSRR; obozy zagłady na terenie okupowanej Polski

1943.04.19.

Ostateczna likwidacja getta warszawskiego; wybuch powstania w getcie warszawskim dowodzonego przez Mordechaja Anielewicza (ŻOB i ŻZW), które trwało prawie miesiąc

1941.12.07.

japońskie samoloty zbombardowały bazę marynarki wojennej USA w Pearl Harbor na Hawajach

1941.12.08.

USA wypowiedziały wojnę Japonii

1941.12.11.

Niemcy i Włochy wypowiedziały wojnę USA, aby wesprzeć Japonię

1939-1945

bitwa o Atlantyk; W. Bryt musiała importować gł. przez Atlantyk żywność i surowce; Niemcy aby odciąć ich od zaopatrzenia zaczęli już w 1939r. atakować brytyjskie statki; od marca 1941r. z Ameryki do Anglii płynęły konwoje z bronią i amunicją (na kredyt)

1942r.

Niemcy rozpoczęli nową ofencywę na froncie wschodnim-zaatakowali pd ZSRR; część wojsk zdobyła góry Kaukaz, a część dotarła do rzeki Wołgi pod Stalingradem (dziś Wołgograd)

1942.11.

Rosjanie przerwali odcinek frontu obsadzony przez wojska rumuńskie, po czym zamknęli jedną z niemieckich armii w kotle stalingradzkim

1943.02.

Koniec bitwy pod Stalingradem; kapitulacja jednej z niemieckich armii

1943.07.-08.

bitwa pod Kurskiem; atak Niemiec (nowoczesne czołgi Tygrysy) na Armię Czerwoną; największa bitwa pancerna II wojny; przegrana Niemców

1943r.

zachodni alianci wyparli Włochów i Niemców z Afryki Północnej, opanowali Sycylię i ruszyli na Rzym

1943.09.

Nowy rząd Włoch podpisał zawieszenie broni z aliantami, ale Hitler obsadził Włochy oddziałami Wehrmachtu

1944.05.11.-18.

Bitwa pod Monte Cassino (zdobycie MC przez II Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa po czterech miesiącach szturmów)

1944.06.

Zajęcie Rzymu przez aliantów

1944.06.06.

lądowanie zachodnich aliantów w Normandii (największa operacja desantowa II WŚ)

1944.08.

Alianci zajęli Paryż

1944.09.

Alianci dotarli do granicy Niemiec

1945.04.

wkroczenie Armii Czerwonej do Berlina; samobójstwo Hitlera

1945.05.02.

Stolica Niemiec poddała się Rosjanom; Amerykanie i Brytyjczycy zajęli Niemcy zach i pd

1945.05.08.

generałowie Wehrmachtu podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji; koniec II WŚ w Europie

1945.08.06.

zrzucenie bomby atomowej przez Amerykanów na Hiroszimę

1945.08.09.

zrzucenie bomby atomowej przez Amerykanów na Nagasaki

1945.09.02.

Japończycy podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji. Koniec II WŚ

1941.08.

spotkanie Churchilla z Roosveltem na pokładzie brytyjskiego okrętu wojennego na Atlantyku; uchwalili Kartę atlantycką-dokument określający cele polityki obu państw w czasie wojny i po jej zakończeniu

1943.11.-12.

spotkanie wielkiej trójki w Teheranie (stolicy Iranu zajętej przez wojska radzieckie i brytyjskie)

1945.02.

spotkanie wielkiej trójki w Jałcie na Krymie

1940.06.

pierwszy transport więźniów do obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu

1942r.

obok obozu koncentracyjnego Auschwitz istniał obóz zagłady Auschwitz-Birkenau; założenie Rady Pomocy Żydom "Żegota"

1941r.

zbrodnia w Jedwabnem Polacy wymordowali 340 Żydów

1940r.

Stalin zarządził 3 wielkie deportacje obywateli polskich na wschód; rok później przeprowadził czwartą; zesłania na Sybir i do Kazachstanu do niewolniczej pracy

1939r.

do radzieckiej niewoli dostało się ponad 200 tysiećy polskich żołnierzy; część z nich (oficerów, podoficerów, policjantów, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranica, grupę cywili) zgromadzono w trzech specjalnych obozach jenieckich

1940.04.

Ponad 14,5 tys. Polskich jeńców zamordowanych w lesie pod Katyniem oraz w gmachach NKWD w Charkowie i Twerze; Stalin zatwierdził wniosek szefa NKWD z marca 1940 o rozstrzelanie jeńców bez sądu 9Łatwiej przeprowadzić sowietyzację wsch ziem RP)

1940-1941

deportacje Polaków w głąb ZSRR

1942-1943

wysiedlanie Polaków z Zamojszczyzny

1939.10.

powstanie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie; prezydent Władysław Raczkiewicz; premier i naczelny wódz Wladysław Sikorski

1941.07.

układ Sikorski-Majski, w którym ZSRR uznał, że pakt Ribbentrop-Mołotow utracił moc, Polska i ZSRR przywróciły stosunki dyplomat (zakończenie stanu wojny z ZSRR), zgoda ZSRR na amnestię więzionych obywateli polskich i utworzenie Armii Polskiej w ZSRR

1942r.

Stalin zezwolił na ewakuację Armii Polskiej pod dowództwem Władysława Andersa do Iranu (pozbył się Polaków)

1942.01.

założenie Polskiej Partii Robotniczej w Warszawie (PPR), która ściśle wykonywała instrukcje Stalina

1939.11.

Powołanie Związku Walki Zbrojnej przez gen. Władysława Sikorskiego

1942.02.

Przekształcenie Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową; główne działania: propaganda, mały sabotaż, wywiad; pod koniec 1942r. AK nasiliła działalność dywersyjną

1943r.

Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską po odkryciu przez Nimców grobów polskich oficerów w Katyniu

1943.05.

Związek Patriotów Polskich ogłosił nabór Polaków w ZSRR do 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

1943.10.12./13.

Bitwa pod Lenino na Białorusi 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

1944r.

przekształcenie 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w 1. Armię Wojska Polskiego (politycznie podległa polskim komunistom, wojskowo dowództwu Armii Czerwonej)

1944.02.

akcja Burza (komendant AK Tadeusz Komorowski Bór)-celem była niepodległość Polski; NKWD aresztowało polskich oficerów i wywiozło ich wgłąb ZSRR, do maja 1945r. Rosjanie aresztowali kilkadziesiąt tysięcy akowców

1944.01.03./04.

Przekroczenie wschodniej granicy przedwojennej Polski przez Armię Czerwoną-władze radzieckie oświadczyły, że obszary te należą do ZSRR

1944.07.

komuniści utworzyli zalążek rządu zależnego od Stalina

1944.08.01.

wybuch powstania warszawskiego o godzinie 17 (godzina W)

1944.10.02.

akt kapitulacji AK podpisany przez gen. Komorowskiego po 63 dniach walki powstania warszawskiego

1942./1943.-1945.

Zbrodnia wołyńska (ludobójstwo ludności polskiej) dokonana przez oddziały UPA na rozkaz OUN

1941.08.22.-1941.12.10.

Obrona Tobruku (Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich - dowódca Stanisław Kopański)

1944.08.08.-21.

Bitwa pod Falaise (I Dywizja Pancerna - gen. Stanisław Maczek) operacja Overlord

1944.09.21.-26.

Bitwa o Arnhem (1 Samodzielna Brygada Spadochronowa - dowódca Stanisław Sosabowski) operacja Market-Garden

1944.01.01.

utworzenie w Warszawie Krajowej Rady Narodowej

1944.07.21.

Powołanie w Moskwie przez KRN i ZPP pod nadzorem Stalina Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego

1944.07.22.

PKWN ogłosił Manifest, w którym zapowiedział uregulowanie granic wsch na zadach etnicznych, nabytki terytorialne na zach, reformę rolną i przywrócenie swobód obywatelskich

1944.07.27.

Przeniesienie PKWN do Chełma, aby ukryć moskiewskie korzenie, tam oficjalnie ogłosił Manifest datując go na 22 lipca i podając, że został napisany w Chełmie

1944.12.31.

Przekształcenie PKWN w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej, mimo że wciąż istniał legalny rząd londyński

1945.07.17.-08.02.

Konferencja w Poczdamie; USA reprezentował Harry Truman; pod koniec konferencji Chrchilla (przegrał wybory w lipcu) zastąpił nowy premier Clement Attlee

1945.06.

Utworzenie Organizacji Narodów Zjednoczonych (kontynuatorka Ligi Narodów)

1948r.

Uchwalenie Powszechnej deklaracji praw człowieka przez Zgromadzenie Ogólne ONZ

1947r.

Harry Truman ogłosił doktrynę, w ktorej przedstawił zasady nowej polityki USA

1947-1991

Zimna wojna-rywalizacja między komunistycznym Wschodem a demokratycznym Zachodem

1945.11.-1946.10.

Procesy norymberskie-osądzenie hitlerowskich zbrodniarzy

1948.06.-1949.05.

blokada Berlina (kryzys berliński)-żołnierze sowieccy zamknęli wszystki drogi, linie kolejowe i szlaki wodne łączące aliancie sektory stolicy Niemiec z zach częścią kraju

1949.09.

powstanie Republiki Federalnej Niemiec na terytorium stref okupacyjnych: amerykańskiej, brytyjskiej i francuskiej; stolca Bonn; kanclerz Konrad Adenauer

1949.10.

powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej na terenie strefy radzieckiej ze stolicą w Berlinie Wschodnim; rządzone przez niemieckich komunistów

1950r.

NRD zaakceptowało polską granicę na Odrze i Nysie Łużyckeij

1949r.

Powstała Oranizacja Paktu Północnoatlantyckiego NATO (North Atlantic Treaty Organization) USA, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy; później Grecja, Turcja, RFN, Hiszpania

1949r.

ZSRR wyprodukował bombę atomową

1955r.

RFN członkiem NATO; 5 dni później podpisano Uklad Warszawski (Albania, Bułgaria, Czechosłowacja, NRD, Polska, Rumunia, Węgry i ZSRR)

1953.03.

Śmierć Józefa Stalina

1956r.

Rewolucja węgierska

1950r.

Plan Schumana: ścisła współpraca gospodarcza (Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg); międzynarodowa kontrola produkcji węgla i stali

1952r.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali założona przez kraje, które przyjęły plan Schumana

1949r.

Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej utworzona w Moskwie

1956.02.

XX zjazd KPZR (Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego); tajny referat Nikity Chruszczowa o: kulcie jednostk i jego następstwach"

1956.10.23.

studenci zorganizowali wiec solidarności z Polską w Budapeszcie; urząd bezpieczeństwa otworzył ogień do tłumu; rozpoczęła się rewolucja węgierska

1956.10.24.

Powołanie nowego premiera Węgier Imre Nagy (komunista, ale zwolennik reform); doprowadził do wycofania wojsk rosyjskich z Budapesztu i ogłosił zniesienie systemu jednopartyjnego

1956.11.01.

Imre Nagy oświadczył, że Węgry występują z Układu Warszawskiego

1956.11.04.

wojska radzieckie ruszyły na Budapeszt i Węgry

1961.08.12-13

ustawienie zapór z drutu kolczastego pomiędzy Berlinem Wschodnim i Zachodnim; w następnych dniach zbudowano mur; likwidacja luki przez którą obywatele NRD uciekali do RFN

1968.01.05.-08.20/21

Praska Wiosna stłumiona inwazją wojk ZSRR, Polski, Węgier i Bułgarii; Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji

1960r.

ONZ uchwaliła Deklarację o przyznaniu niepodległości krajom i narodom kolonialnym

1947.08.15.

Ogłoszenie niepodległości Indii; podział na dwa niepodległe panstwa: Indie zamieszkałe głównie przez hinduistów i islamski Pakistan z większością muzułmanów

1948r.

Gandhi zastrzelony przez fanatycznego współwyznawcę hinduizmu

1945r.

wietnamscy komuniści ogłosili powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu (Wietnam Północny)

1954r.

armia północnowietnamska pokonała francuskich żołnierzy pod Dien Bien Phu; Francja wycofała się z Indochin; wspólnota międzynarodowa uznała niepodległość Kambodży, Laosu, komun Wietnamu Pni antykomunistycznej Republiki Wietnamu (Wietnamu Pd)

1960r.

rok Afryki-powstało wówczas 17 niepodległych państw-dekolonizacja w Afryce; do 1977r. europejskie mocarstwa utraciły wszystkie afrykańskie kolonie na stałym lądzie

1994r.

zniesienie apartheidu w RPA

1945r.

podział Korei na dwie strefy okupacyjne: północna opanowana przez Armię Czerwoną, południowa przez USA; granica biegła wzdłuż 38. równoleżnika

1948r.

utworzenie dwóch państw koreanskich: koministycznej Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej (Korea Północna) i prozachodnia, antykomunistyczna Republika Korei (Korea Południowa)

1950.06.-1953.

wojna w Korei: armia pnkoreańska wtargnęła do Korei Pd; we 09 desant ONZ w Korei; Koreę Pn uratowały Chiny; 1953-rozejm Korea Pn, Chiny i ONZ; państwa rozdzielone wzdłuż linii frontu; Azję podzieliła "bambusowa kurtyna"; pokoju nie zawarto

1959r.

Fidel Castro obalił proamerykańską dyktaturę na Kubie

1962r.

John Kennedy zażądał usunięcia z Kuby radzieckich wyrzutni rakiet i ogłosił morską blokadę wyspy; Chruszczow w odpowiedzi nakazł radzieckiej flocie wojenne dotrzeć na Kubę mimo blokady; kryzys kubański zagroził wybuchem wojny nuklearnej

1954r.

zatwierdzono podział Wietnamu na komunistyczny Wietnam Północny ze stolicą w Hanoi i antykomunistyczny Wietnam Południowy ze stolicą w Sajgonie

1957-1975

wojna w Wietnamie zapoczątkowana przez komunistycznych partyzantów Wietkongu; padł Sajgon

1964-1973

udział USA w wojnie w Wietnamie; USA zawarły porozumienie z Wietnamem Pn i wycofały wojska w Wietnamu Pd

1976r.

Powstanie zjednoczonej Socjalistycznej Republiki Wietnamu

1978r.

przewrót wojskowy w Afganistanie; władzę objęli komuniści

1979-1989

wojna w Afganistanie pomiędzy komunistami wspiranymi przez ZSRR a mudżahedinami wspiranymi przez Zachód i państwa arabskie; w latach 1987-1989 oddziały radzieckie opuściły Afganistan

1916r.

Tajna umowa Sykes-Picot, na mocy której Wielka Brytania i Francja miały podzielić się ziemiami arabskimi (z wyjątkiem Półwyspu Arabskiego, który uważały za bezwartościowy); po I WŚ Palestyna podlegała Londynowi

1948.05.14.

Deklaracja niepodległości Izraela; nie powstało państwo arabskie w Palestynie, bo nie uznali oni istnienia Izraela i nie chcieli okrojonego panstwa-ich stanowisko poparli inni Arabowie

1948.05.15.-1949

atak na Izrael z kilku stron przez siły zbrojne państw arabskich (Egipt, Jordania, Syria, Irak); pierwsza wojna arabsko-żydowska

1964r.

założenie Organizacji Wyzwolenia Palestyny OWP, przywódca Jaser Arafat

1967r.

wojna sześciodniowa Izrael-Egipt, Jordania, Syria, Irak; władze polskie zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem i rozpoczęły "walkę zsyjonizmem"

1994r.

utworzenie Autonomii Palestyńskiej

1927r.

wybuch wojny domowej w Republice Chińskiej pomiędzy Kuomintangiem (Partia Narodowa) a Komunistyczną Partią Chin; rozejm po napaści Japonii w 1937r.

1937r.

Napaść Japonii na Republikę Chińską

1946-1949

wznowienie chińskiej wojny domowej pomiędzy Kuomintangiem (Partia Narodowa) a Komunistyczną Partią Chin (przywódca Mao Zedong)

1949r.

Mao Zedong ogłosił utworzenie komunistycznej Chińskiej Republiki Ludowej

1958-1961

wielki skok naprzód-plan społeczno gospodarczy ogłoszony przez Mao Zedonga

1959-1961

wielki głód chiński w wyniku błędnych decyzji Mao Zedonga

1966r.

założenie przez studentów dla obrony Mao Zedonga Czerwonej Gwardii (paramilitarna organizacja)

1966-1969 (w praktyce do 1976)

rewolucja kulturalna w Chinach; w praktyce do śmierci Mao Zedinga

1945-1952

Okupacja Japonii przez USA gen. Douglas MacArthur

1945.01.19.

Rozwiązanie AK rozkazem gen. Leopolda Okulickiego

1945.07.

obława augustowska przeprowadzona przez NKWD; aresztowanie ok. 600 mieszkańców wsi, ślad po nich zaginął

1945.03.

Zwabienie kilkunastu przywódców (m.in... Leopolda Okulickiego, Jana Jankowskiego) Polskiego Państwa Podziemnego na rzekome rozmowy z radzieckim dowództwem; NKWD aresztowało ich

1945.06.

Proces szesnastu-pokazowy proces uprowadzonych polskich przywódców przez NKWD; zarzucono im działalność terrorystyczno-dywersyjną

1944.07.

Utworzenie MBP Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (komunistyczny aparat bezpieczeństwa)

1947r.

Amnestia dla żołnierzy podziemia niepodległościowego (ruch oporu przeciwko władzy komunistów i zależności Polski od ZSRR)

1946.06.30.

referendum PPR wzywała "3 razy tak" 27% sfałszowane do 68%; PSL nie na pierwsze pytanie: Czy jesteś za zniesieniem senatu? Czy popierasz reformę rolną i nacjonalizację przemysłu? Czy zgadzasz się na granicę na Odrze, Nysie Łużyckiej i Bałtyka?

1947.01.19.

wybory do sejmu; Blok Demokratyczny tj. PPR i zależne od niej partie 80,1% (sfałszowane)

1945.06.

Powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej; Mikołajczyk wicepremierem i ministrem rolnictwa;

1947r.

Akcja "Wisła"

1947.02.

zebranie sejmu; uchwalenie Małej konstytucji; powołanie nowego rządu; Bolesław Bierut prezydentem Polski

1949r.

PSL połączyło się z komunistycznymi politykami chłopskimi w Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, które nie odgrywało samodzielnej roli, było przybudówką PPR

1948-1956

stalinizm w Polsce; po usunięciu Gomułki ze stanowiska przewodniczącego PPR

1948.12.

Zjednoczenie PPS i PPR w jedną partię PZPR Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą; powstał system monopartyjny; inne stronnictwa tworzyły tylko pozory systemu wielopartyjnego

1952r.

uchwalenie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

1947-1949

plan trzyletni zakladał odbudowę, a potem rozbudowę przemysłu oraz integrację Ziem Odzyskanych z resztą kraju

1950-1955

plan sześcioletni; industrializacja państwa przez rozbudowę przemysłu ciężkiego i maszynowego wg wzorów radzieckich; Polska przekształciła się z kraju rolniczego w przemysłowo-rolniczy

1947r.

oskarżenie PSL o zdradę państwa; ucieczka Stanisława Mikołajczyka za granicę

1953.03.

śmierć Józefa Stalina

1953.09.

aresztowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego

1950r.

porozumienie między rządem a episkopatem; za wolności religijne (religia w szkołach, prasa katol) Kościół zobowiązał się wzywać wiernych do szanowania władz; nie sprzeciwiać się kolektywizacji wsi, zwalczać zbrodn działal band podziemia niepodległ

1956r.

władze Polski ogłosiły amnestię-wolność odzyskało około 30 tyś. niewinnych ludzi

1956.06.28.

Poznański Czerwiec, powst poznań; robotnicy Zakładów im. Stalina (Hipolita Cegielskiego) zażądali wyższych zarobków i obniżenia norm; wladze wyraziły zgodę, następnego dnia ją cofnęły; oszukani pracownicy ogłosili strajk, do nich dołączyły inne fabryki

1956.10.18/19

stacjonujące w Polsce jednostki radzieckie i część polskich ruszyły na Warszawę (Polacy nie poinformowali o swoich planach (wybrania Gomułki na pierwsz sekret KC PZPR) Moskwy, która uznała, że Polacy chcą niezależności)

1956.10.19.

O 7 rano wylądowali na lotnisku przywódcy ZSRR (Nikita Chruszczow)

1956.10.20.

Przemówienie Władysława Gomułki na VIII Plenum KC PZPR

1956.10.-1957.10.

Polski Październik

1957.10.

Zamknięcie tygodnika Po Prostu

1965r.

Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich; na II soborze watykańskim

1970r.

układ o uznaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej - pomiędzy RFN i Polską, co było największym sukcesem polityki zagranicznej Gomułki

1968.03.

strajki i manifestacje studentów; po premierze Dziadów (akcenty antyradzieckie) jesienią w Teatrze Narodowym w W-wie; ostatnie przedstawienie 30.01. a po nim marsz studentów z kwiatami pod pomnik Mickiewicza; demostrację rozpędziła milicja

1970.12.12.

Gomułka zapowiedział podwyżkę cen od 10 do 36%

1970.12.14.

wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina przeciwko podwyżce; władze nie chciały rozmawiać z robotnikami i użyły przeciwko nim siły i broni decyzją Gomułki; kolejnego dnia przyłączyły się inne zakłady Trójmiasta; w następnych dochodziło do walk

1970.12.

Grudzień 1970r. na Wybrzeżu

1970.12.20.

Edward Gierek I sekretarzem KC PZPR; zmuszenie do ustąpienia Władysława Gomułki

1976.09.

Założenie przez intelektualistów Komitetu Obrony Robotników; zbierali pomoc na skazanych, udzielali im pomocy prawnej, nielegalne ulotki; przełamali monopol informacyjny władz; niezależni od komunist, ale tolerowani z obawy przed odcięciem zach kredyt

1978.10.16.

wybór Karola Wojtyły na papieża

1968-1969

emigracja 15 tyś. Osób po szykanach antysemickich, odebrano im polskie obywatelstwo

1976r.

wniesienie poprawki do konstytucji, że PRL "umacnia przyjaźń i współpracę z ZSRR i innymi państwami soajalistycznymi" za Gierka-tego nie było nawet w staliniźmie

1976.06.24.

zapowiedź podwyżki cen żywności o 69%; następnego dnia w kilkudziesiąciu fabrykach wybuchły strajki; w Ursusie, Radomiu i Płocku doszło do starć ul z MO-brutalnie biła, ale bez użycia broni; rząd odwołał podwyżkę; władze potępiły wichrzycieli z Rad i Urs

1972r.

Zakup licencji na Fiata 126p

1977r.

przekształceniez KOR w KSS KOR Komitet Samoobrony Społecznej Komitetu Obrony Robotników

1979r.

pierwsz pielgrzymka Jana Pawła II do Polski

1980.07.01.

podwyżka cen mięsa w stołówkach zakładów pracy-iskra zapalna w napiętej sytuacji w Polsce; doprowadziło to do krótkotrwałych strajków w Lublinie

1980.08.14.

zastrajkowali robotnicy Stoczni Gdańskiej im. Lenina, bezpośrednią przyczyną protestu było wyrzucenie z pracy Anny Walentynowicz; żądali ponownego zatrudnienia jej i zwolnionego 4 lata wcześniej Lecha Wałęsy; kolejnego dnia stanęły inne zakł Trójmiasta

1980.08.16/17

powstanie Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS); po 2 tyg. skupiał przedstawicieli 630 zakładów pracy Wybrzeża; fala strajków ogarnęła najpierw Wybrzeże, potem inne miasta, a następnie stanęły pierwsze kopalnie

1980.08.28.

Strajki w pierwszych kopalniach na Górnym Śląsku

1980.08.18.

gdański MKS ogłosił 21 postulatów w tym: wolnych związków zawodowych niezależnych od PZPR, prawa do strajku, wolności słowa

1980.08.31.

podpisano porozumienie sierpniowe w Stoczni Gdańskiej pomiędzy władzami a MKS; władze zgodziły się na wszystkie postulaty

1980.09.

założenie NSZZ "Solidarność"; odwołanie Gierka ze stanowiska I sekretarza PZPR

1981r.

Wojciech Jaruzelski premierem i pierwszym sekretarzem KC PZPR

1981.12.05.

Partia upoważniła Jaruzelskiego do wprowadzenia stanu wojennego w dowolnie wybranym momencie

1981.12.13.

wprowadzenie stanu wojennego przez Wojciecha Jaruzelskiego; rozpoczęcie strajków okupacyjnych-w wielu zakładach rozbiły je ZOMO

1981.12.16.

podczas szturmu kopalni "Wujek" zomowcy zastrzelili 9 broniących się górników

1982.10.

władze zdelegalizowały NSZZ Solidarność; zlikwidowały też wiele organizacji i czaspopism, które zajęły krytyczne stanowisko wobec stanu wojennego

1983.06.

druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski

1983.07.22.

zniesienie stanu wojennego w Polsce

1984.10.

zabójstwo kapelana "Solidarności" księdza Jerzego Popiełuszki przez SB

1983r.

Pokojowa Nagroda Nobla dla Lecha Wałęsy odebrana w Oslo przez żonę Danutę z synem Bogdanem

1985r.

Przywódcą ZSRR zostaje Michaił Gorbaczow

1988r.

wiosną wybuchły strajki w 20 zakładach i uczelniach całego kraju; lipiec i sierpień - druga fala strajków; chcieli legalizacji NSZZ Solidarność; Jaruzelski zdecydował się na porozummienie z opozycją, we wrześniu koniec strajków

1989.02.

rozpoczęcie obrad okrągłego stołu, które trwały 2 miesiące; Czesław Kiszczak-przewodniczący delegacji państwowej, Lech Wałęsa-przewodniczący strony solidarnościowo-opozycyjnej

1989.04.05.

zakończenie obrad okrągłego stołu

1989.06.04.

wybory do sejmu i senatu; opozycja zajęła 99 ze 100 miejsc w senacie i 161 ze 161 w senacie

1989.07.

Zgromadzenie Narodowe (połączone izby sejmu i senatu) wybrało Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta państwa

1989.08.

Tadeusz Mazowiecki został pierwszym niekomunistycznym premierem Polski po II wojnie światowej, a jego gabinet był pierwszym niekomunistycznym rządem w państwach bloku sowieckiego

1989.12.29.

nowelizacja konstytucji PRL z 1952r.: zmiana nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska, swoboda działania partii politycznych, usunięcie zapisu o przewodniej roli PZPR i przyjaźni z ZSRR, przywrócenie korony orłu z polskiego godła; III Rzeczpospolita

1969-1979

okres odprężenia w stosunkach Wschód-Zachód; USA i ZSRR podpisały układy, w których zobowiązały się do ograniczenia liczby rakiet zdolnych do przenoszenia głowic jądrowych

1982r.

zmarł Leonid Breżniew, a potemw krótkich odstępach czasu, dwóch jego następców

1986r.

wybuch elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie

1990r.

litewski parlament uchwalił deklarację niepodległości; Moskwa użyła siły przeciw Litwionom; Zachód potępił agresję i Rosjanie wycofali oddziały

1991r.

pucz (przewrót) grupa przeciwników reform próbowała obalić Gorbaczowa; osłabiło to autorytet Moskwy; z ZSRR wystąpiły kolejno Estonia, Łotwa, Ukraina, Białoruś i pozostałe republiki; rozpad ZSRR

1991.12.08.

porozumienie białowieskie zawarte przez przywódców Białorusi (Stanisław Szuszkiewicz), Ukrainy (Leonid Krawczuk) i Rosji (Borys Jelcyn); ZSRR przestaje isniteć; w jego miejsce Wspólnota Niepodległych Państw (15, Rosja/Federacja Rosyjska najważniejszym)

1991.12.25.

Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta ZSRR, a na Kremlu opuszczono czerwoną flagę z sierpem i młotem

1989.05.

Węgrzy przystąpili do usuwania ogrodzenia z drutu kolczastego pod prądem, które stało wzdłuż całej granicy węgiersko-austriackiej; żelazna kurtyna została rozdarta

1989.10.

oświadczenie radzieckiego ministra spraw zagranicznych, że nie będzie się wtrącał do spraw wew innych państw, także członków Układu Warszawskiego; wypowiedź ta oznaczała koniec doktryny Breżniewa i zgodę Moskwy na niezależność państw bloku sowieckiego

1989r.

Jesień Narodów lub Jesień Ludów; Polska: okrągły stół II-IV, częściowo wolne wybory VI; powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego VIII, transformacja PRL w demokratyczną Rzeczpospolitą Polską XII

1989.06.-09.

Węgry: obrady trójkątnego stołu

1990.03.

Węgry: wprowadzenie systemu wielopartyjnego i wolnych wyborów

1989.11.

Bułgaria: zmiana dotychczaowego przywódcy Todora Żiwkowa rządzącego od 35 lat

1990.01.-05.

Bułgaria: rozmowy władz z opozycją

1990.06.

Bułgaria: wolne wybory wygrali komuniści, ale prezydentem został lider opozycji, a państwo podjęło demokratyczne reformy; Czechoslowacja: wolne wybory wygrało Forum Obywatelskie

1989.11.17.

Czechosłowacja: demonstracja przeciwko rządowi w Pradze

1989.11.19.

Czechosłowacja: powstało Forum Obywatelskie-przywódcą Vaclav Havel

1989.11.25.

Czechosłowacja: manifestacja w Pradze zorganizowana przez Forum Obywatelskie

1993.01.

aksamitny rozwód; powstała Republika Czeska i Republika Słowacka

1989.12.

Rumunia: antyrządowe manifestacje krwawo stłumione przez wojsko; doszło do zamachu stanu, władzę w państwie przejął komunistyczny Front Ocalenia Narodowego

1989.12.25.

Rumunia: rozstrzelanie Nicolae Ceausescu wraz z żoną na polecenie Frontu Ocalenia Narodowego

1989.10.02.

NRD: demonstracje w Lipsku przeciwko rządowi

1989.11.04.

NRD: demonstracje w Berlinie przeciwko rządowi

1989.11.09.

NRD: rzecznik przez pomyłkę podał komunikat o otwarciu granicy z RFN; na wieść o tym tysiące mieszkańców ruszyły do przejść granicznych, które pod ich naciskiem otwarto; mieszkańcy Berlina ruszyli kruszyć mur berliński (rozebrano go w 1990)

1990.03.

NRD: wolne wybory wygrały nowe partie dążące do zjednoczenia Niemiec

1990.09.

zakończyła się w Moskwie Konferencja dwa plus cztery (RFN i NRD oraz cztery mocarstwa ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja) poświęcona zjednoczeniu Niemiec

1990.10.03.

Przyłączenie NRD do RFN

1991.02.

rozwiązanie Układu Warszawskiego; kilka miesięcy później zlikwidowano RWPG; blok sowiecki przestał istnieć

1976r.

śmierć Mao Zedonga

1978-1989r.

Deng Xiaoping przywódcą Chińskiej Republiki Ludowej

1989.06.03/04

masakra na placu Tiananmen (plac Bramy Niebiańskiego Spokoju) w Pekinie; studenci organizowali pokojowe manifestacje żądając walki a korupcją, wolności i demokracji, których zaatakowały jednostki armii chińskiej; protest trwał od kwietnia

2010r.

Chiny drugą potęgą gospodarczą świata

1979r.

rewolucja w Iranie-islamiści obalili monarchię i wprowadzili republikę islamską

1996r.

talibowie opanowali większość pogrążonego w wojnie domowej Afganistanu

1988r.

powstanie Al-Kaidy

2001.09.11.

zamachy terrorystyczne Al-Kaidy (bin Ladena) na World Trade Center w NY i Pentagon w Waszyngtonie

2001r.

George Bush ogłosił wojnę z terroryzmem kilka dni po zamach na WTC i Pentagon; rozpoczęcie wojny przez USA i Wielką Brytanię, wspierane przez afgańskich powstańców z udziałem Polski i innych państw (art. 5. traktatu NATO), w Afganistanie-trwa do dziś

1990-1991r.

pierwsza wojna w Zatoce Perskiej; Saddam Husajn podbił Kuwejt, w obronie którego stanęła koalicja USA, państw zachodnich i niektórych państw arabskich; klęska Iraku

2003-2011r.

druga wojna w Zatoce Perskiej rozpoczęła się od ataku powietrzno-lądowego wojsk międzynarodowych, głównie USA i Wielkiej Brytanii; Bagdad zdobyty już po 3 tygodniach

1987-1991

pierwsza intifada-powstanie Palestyńczyków (demonstracje, strajki, obrzucanie żołnierz izrael kamieniami i butelkami z beznzyną), którzy nigdy nie pogodzili się z zajęciem przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu; Jaser Arafat zakończył pierwszą intifadę

1993r.

Jaser Arafat zawarł porozumienie z Izraelem, na mocy którego OWP wyrzekła się terroryzmu i zamiaru zniszczenia Izraela; Izrael uznał OWP za legalne przedstawicielstwo Palestyńczyków; obie strony zgodziły się na utworzenie Autonomii Palestyńskiej

1994r.

powstanie Autonomii Palestyńskiej

2000-2005r.

druga intifada; islamistyczne organizacje organizowały samobójcze akcje terrorystyczne, w odpowiedzi na nie armia izraelska atakowała ich kryjówki i burzyła domy

1952r.

początek działalności EWWiS Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, założona przez Francję, RFN, Włochy i kraje Beneluksu: Belgię Holandię, Luksemburg

1957r.

podpisanie traktatów rzymskich przez państwa członkowskie EWWiS; na ich mocy powołały Europejską Wspólnotę Gospodarczą EWG i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - Euratom

1991-1999r.

wojny w byłej Jugosławi złożonej z 6 republik zróźnicowanych religinie (katol, prawosł, islam) i narodowościowo

1992r.

traktat z Maastricht (w Holandii) podpisany przez 12 państw Wspólnoty Europejskiej o Unii Europejskiej opartej na 3 filarach: unia gospodarcza i walutowa; polityczna; policyjna i sądownicza

1993.11.01.

Powstanie Unii Europejskiej

2004.05.01.

pierwsze rozszerzenie UE o kraje postkomunistyczne (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa i Estonia) oraz Słowenia, Malta, Cypr

1967r.

połączenie EWWiS, EWG i Euratom w jedną Wspólnotę Europejską WE

2016r.

Referendum w W. Brytanii zadecydowało o wystąpieniu z Unii

2007r.

rozszerzenie UE o Bułgarię i Rumunię

1990r.

rozszerzenie UE o NRD

1995r.

rozszerzenie UE o Austria, Szwecja, Finlandia

2013r.

rozszerzenie UE o Chorwacja

1870-1914r.

rewolucja technologiczna zwana drugą rewolucją przemysłową (samochód z silnikiem spalinowym, elektryczność, industrializacja, budowa dróg i linii kolejowych, łączność telefoniczna)

1945-2025r.

rewolucja naukowo-technologiczna zwana trzecią rewolucją przemysłową (elektronika, transport, łączność, medycyna, energia jadrowa, źródła energii odnawialnej, automatyzacja, komputeryzacja, komórki, internet, nowe materiały-tworzywa sztuczne, GMO)

1990-1995r.

Lech Wałęsa prezydentem Polski (po rezygnacji Wojciecha Jaruzelskiego)

1991r.

wolne wybory do sejmu i senatu

1992r.

uchwalenie Małej konstytucji, która uchyliła Konstytucję PRL (z wyj. niektórych fragmentów) oraz okręliła uprawnienia głównych organów władzy

1995-2005r.

Aleksander Kwaśniewski prezydentem Polski

1997.04.02.

Zgrom Narod uchwaliło Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej; określiła Polskę jako "demokrat państwo prawne" i "dobro wspólne wszystkich obywateli a władza zwierzchnia należy do Narodu"; ustaliła trójpodział władzy: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza

1999r.

przystąpienie Polski do NATO

1990.01.

Rozwiązanie PZPR

1989r.

Leszek Balcerowicz przedstawił program naprawy finansów panstwa

1990.01.01.

plan Balcerowicza wszedł w życie

1993r.

wyjechał z Polski ostatni oddział Armii Radzieckiej

1994r.

złożenie wniosku przez Polskę o członkowstwo w UE

2003r.

referendum w sprawie przystąpienia Polski do UE (77,45 za)