questão  |
resposta |
|
começar a aprender
|
|
Odporność to zdolność organizmu do obrony przed czynnikami chorobotwórczymi.
|
|
|
W jaki sposób można podzielić odporność? começar a aprender
|
|
1) Odporność wrodzona. 2) Odporność nabyta.
|
|
|
Czym jest układ odpornościowy? começar a aprender
|
|
Układ odpornościowy tworzą wszystkie elementy organizmu, które uczestniczą w reakcjach odpornościowych.
|
|
|
Co wchodzi w skład układu odpornościowego? começar a aprender
|
|
1) Wszystkie narządu układu limfatycznego. 2) Błony ślluzowe. 3) Skóra. 4) Różne rodzaje krwinek białych (leukocytów).
|
|
|
Jakie narządy tworzą układ odpornościowy? começar a aprender
|
|
1) Śledziona. 2) Grasica. 3) Węzły chłonne.
|
|
|
Czym charakteryzuje się śledziona? começar a aprender
|
|
1) W jej wnętrzu są niszczone drobnoustroje chorobotwórcze, a także starzejące się lub uszkodzone krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi. 2) W śledzionie namnażają się limfocyty, stanowi ona również magazyn elementów morfotycznych krwi.
|
|
|
Czym charakteryzuje się grasica? começar a aprender
|
|
Grasica jest narządem, w którym dojrzewają limfocyty. Około 20. roku życia zaczyna stopniowo zanikać.
|
|
|
Czym charakteryzują się węzły chłonne? começar a aprender
|
|
1) Węzły chłonne usuwają z chłonki drobnoustroje chorobotwórcze, które przeniknęły do niej między innymi z płuc i przewodu pokarmowego 2) W węzłach chłonnych podobnie jak w śledzionie, namnażają się limfocyty.
|
|
|
Jakie rodzaje krwinek białych uczestniczą w reakcji odpornościowej? começar a aprender
|
|
1) Makrofagi. 2) Limfocyty T. 3) Limfocyty B.
|
|
|
Jaką funkcję pełnią makrofagi? começar a aprender
|
|
1) Makrofagi wchłaniają oraz trawią drobnoustroje, a także wytwarzają substancje hamujące namnażanie się wirusów i bakterii oraz rozwój komórek nowotworowych. 2) Makrofagi informują o zakażeniu inne krwinki białe.
|
|
|
Jaką funkcję pełnią limfocyty T? começar a aprender
|
|
Rozpoznają i zapamiętują obce antygeny i przekazują informacje o zagrożeniu innym krwinkom białym. Ten rodzaj limfocytów niszczy głównie komórki zaatakowane przez wirusy oraz komórki nowotworowe.
|
|
|
Jaką funkcję pełnią limfocyty B? começar a aprender
|
|
Wytwarzają cząsteczki (przeciwciała) skierowane przeciwko obcym antygenom. Limfocyty zapamiętują te antygeny, aby przy następnym kontakcie móc szybciej na nie zareagować.
|
|
|
Czym jest odporność wrodzona (nieswoista)? começar a aprender
|
|
Jest to rodzaj odporności, który człowiek ma od urodzenia. Stanowią one pierwszą linię obrony organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi, takimi jak: szkodliwe substancje, wirusy, bakterie, grzyby czy pasożyty.
|
|
|
Jakie elementy układu odpornościowego tworzą odporność wrodzoną (nieswoistą)? começar a aprender
|
|
1) Skóra i błony śluzowe. 2) Substancje o właściwościach bakteriobójczych. 3) Reakcje, które w razie zagrożenia oczyszczają układ pokarmowy i drogi oddechowe: kaszel, kichanie, wymioty i biegunka. 4) Działanie konkretnych typów krwinek białych.
|
|
|
|
começar a aprender
|
|
Stan zapalny to wrodzona reakcja obronna organizmu na miejscowy atak drobnoustrojów. Wywołuje go spejcalny rodzaj krwinek białych, które przemieszczają się do miejsca zakażenia i zapobiegają rozprzestrzenianiu się infekcji.
|
|
|
W jaki sposób skóra i błony śluzowe wyściełające narządy wpływają na odporność organizmu? começar a aprender
|
|
Stanowią one mechaniczną przeszkodę dla czynników chorobotwórczych, które mogłyby przedostać się do organizmu. Poza tym niektóre nabłonki są wyposażone w rzęski, wyłapujące i usuwające zanieczyszczenia oraz drobnoustroje.
|
|
|
Jakie substancje o właściwościach bakteriobójczych są produkowane przez organizm? começar a aprender
|
|
1) Kwas solny w żołądku. 2) Związki zawarte w łoju, łzach, ślinie i warstwie śluzu w układzie oddechowym.
|
|
|
Na czym polega szybka reakcja organizmu w mechanizmach odporności wrodzonej? começar a aprender
|
|
Mechanizmy odporności wrodzonej działają natychmiast po wtargnięciu czynnika chorobotórczego do tkanek. Większość krwinek białych może pochłaniać i trawić drobnoustroje chorobotwórcze bez konieczności ich rozpoznawania.
|
|
|
Czym jest odporność nabyta (swoista)? começar a aprender
|
|
Odportność nabyta (swoista) kształtuje się w trakcie życia człowieka na skutek kontaktu z czynnikami chorobotwórczymi. Jej uruchomienie wymaga pewnego czasu. Odporność nabytą zapewniają reakcje skierowane przeciwko konkretnym obcym cząsteczkom. Każdy organizm rozpoznaje cząsteczki, które występują na powierzchni jego komórek.
|
|
|
Czym jest jest reakcja odpornościowa? começar a aprender
|
|
Kiedy do organizmu dostaną się np. bakterie lub wirusy, które mają na swojej powierzchni inne cząsteczki, układ odpornościowy rozpozna je jako obce i wywoła reakcję odpornościową.
|
|
|
|
começar a aprender
|
|
To substancje wywołujące swoistą reakcję obronną organizmu, w szczególności cząsteczki występujące na powierzchni komórek, dzięki którym organizm odróżnia własne komórki od obcych.
|
|
|
|
começar a aprender
|
|
Po rozpoznaniu obcego antygenu specjalny rodzaj krwinek białych – limfocyty B – zaczyna produkować przeciwciała. Są to cząsteczki wytworzone przeciwko jednemu, konkretnemu antygenowi, z którym mogą się połączyć i unieszkodliwić go, ponieważ mają dopasowaną do niego budowę. Przeciwciała powstają w wyniku reakcji odpornościowej. Biorą w niej udział różne rodzaje krwinek białych, między innymi limfocyty T.
|
|
|
Jakie są trzy linie obrony organizmu? começar a aprender
|
|
1) PIERWSZA LINIA OBRONY: odporność wrodzona: skóra, błony śluzowe, substancje bakteriobójcze zawarte w ślinie i we łzach, kaszel, kichanie, wymioty, biegunka. 2) DRUGA LINIA OBRONY: odporność wrodzona: makrofagi, substancje wzmacniające reakcję obronną. 3) TRZECIA LINIA OBRONY: odporność nabyta: limfocyty T i limfocyty B.
|
|
|
Na czym polega długotrwała reakcja organizmu w mechanizmie odporności nabytej? começar a aprender
|
|
Mechanizm odporności nabytej jest precyzyjniejszy niż mechanizm odporności wrodzonej, ale rozwija się dłużej – od kilku dni do kilku tygodni. Limfocyty B wytwarzają przeciwciała po otrzymaniu informacji o tym, jakie antygeny wtargnęły do organizmu. Kształty przeciwciał pozwalają im na połączenie się z czynnikami chorobotwórczymi i unieszkodliwienie ich.
|
|
|
Czym jest odporność nabyta czynna? começar a aprender
|
|
Odporność nabyta czynna zostaje wytworzona przez organizm samodzielnie w wyniku kontaktu z antygenem. Kiedy organizm po raz pierwszy zostaje zaatakowany przez określone czynniki chorobotwórcze, limfocyty uczą się rozpoznawać nowe, szkodliwe antygeny i wywarzać przeciwciała. Jeśli limfocyty raz zetkną się z obcym antygenem, rozpoznają go ponownie nawet wtedy, gdy przez wiele lat nie będą miały z nim kontaktu.
|
|
|
Czym jest odporność czynna naturalna? começar a aprender
|
|
To odporność nabyta czynna, która powstaje podczas zakażenia lub choroby.
|
|
|
Czym jest odporność czynna sztuczna? começar a aprender
|
|
To odporność nabyta czynna, która nabyta została przez stosowanie szczepień. Polegają one na wprowadzeniu martwych lub osłabionych drobnoustrojów chorobotwórczych.
|
|
|
Czym jest odporność nabyta bierna? começar a aprender
|
|
Z odpornością bierną mamy do czynienia kiedy organizm sam nie wytwarza przeciwciał, a otrzymuje je na przykład od innego osobnika.
|
|
|
Czym jest odporność bierna naturalna? começar a aprender
|
|
W naturze mechanizm odporności biernej naturalnej zachodzi u kobiety w ciąży oraz w czasie karmienia piersią. Przeciwciała, które wytworzyła kobieta, przedostają się do organizmu dziecka i przez jakiś czas zapewniają mu odporność.
|
|
|
W jaki sposób uzyskuje się odporność bierną sztuczną? começar a aprender
|
|
Odporność bierną sztuczną uzyskuje się po podaniu surowicy. Jest to preparat uzyskany z krwi zawierającej gotowe przeciwciała, które zwalczają dany mikroorganizm lub trującą substancję.
|
|
|
Kiedy stosuje się szczepionkę? começar a aprender
|
|
Szczepionkę podaje się profilaktycznie, zanim do organizmu wnikną drobnoustroje chorobotwórcze. Szczepionka zawiera osłabione wirusy lub bakterie, np. bakterie tężca. Kontakt z nimi pobudza limfocyty do produkcji odpowiednich przeciwciał. W ten sposób organizm nabiera odporności na bakterie tężca. W przyszłości, kiedy rzeczywiście zostanie przez nie zaatakowany, krwinki białe będą mogły je rozpoznać i zwalczyć.
|
|
|
Kiedy podaje się surowicę? começar a aprender
|
|
Surowicę podaje się w sytuacji, gdy do organizmu już dostała się duża ilość szkodliwych związków, np. w wyniku zakażenia rany bakteriami tężca. Reakcja organizmu zachodzi wtedy zbyt wolno, aby zapobiec zachorowaniu. Surowica szybko neutralizuje szkodliwe związki wydzielane przez bakterie i przyspiesza reakcję obronną organizmu.
|
|
|
