Atmosfera – najważniejsze pojęcia i definicje

atmosfera ziemska

powłoka gazowa otaczająca Ziemię, będąca zewnętrzną częścią powłoki ziemskiej

powietrze

mieszanina gazów (azot 78,08%, tlen 20,98%, argon 0,93%, dwutlenek węgla, neon, wodór), oraz domieszek gazowych (para wodna i aerozole atmosferyczne)

aerozole atmosferyczne

domieszki stałe i ciekłe występujące w powietrzu np... pyły wulkaniczne, pyłki roślin, pyły przemysłowe

Troposfera

przypowierzchniowa warstwa atmosfery. Skupia ok. 80% masy powietrza. Zachodzą w niej procesy kształtujące pogodę i klimat. Grubość od 8 do 17 km nad równikiem

Tropopauza

warstwa przejściowa nad troposferą

Stratosfera

warstwa atmosfery sięgająca do wys 50-55 km, występują prądy strumieniowe

Ozonosfera

warstwa atmosfery obejmująca części troposfery i stratosfery, koncentruje ponad 95% ozonu atmosfery

Stratopauza

warstwa przejściowa nad stratosferą o stałej temperaturze 0ºC

Mezosfera

środkowa warstwa atmosfery w której temperatura spada do -100ºC, występują w niej chmury srebrzyste

Mezopauza

warstwa przejściowa nad mezosferą

Termosfera

warstwa atmosfery w której temperatura wzrasta

Jonosfera

dolna warstwa termosfery w której najsilniej rośnie temperatura dzięki jonizowaniu gazów atmosferycznych

Egzosfera

górna warstwa termosfery w której rozpoczyna się przejście w przestrzeń kosmiczną, temperatura dąży do 0 K.

chmury perłowe

obłoki iryzujące powstające zimą w stratosferze z bardzo drobnych kryształków lodu. Widoczne są tylko w nocy.

chmury srebrzyste

obłoki mezosferyczne powstające w górnych warstwach mezosfery zbudowane z drobnych kryształków lodu.

prądy strumieniowe

gwałtowne, prawie poziome strumienie powietrza o prędkości 180-240 km/godz. Występujące w tropopauzie

dziura ozonowa

zjawisko występujące w stratosferze, polega na zmniejszeniu stężenia ozonu szczególnie w obszarach podbiegunowych. Powstanie ma związek z emisją freonów. Skutkiem tego zjawiska jest docieranie promieniowania ultrafioletowego do Ziemi, co może powodować zmiany nowotworowe u ludzi.

efekt cieplarniany

zjawisko podwyższenia temperatury planety spowodowane obecnością gazów cieplarnianych. W odniesieniu do Ziemi wyróżnia się wpływ naturalny i antropogeniczny. Wzrost efektu cieplarnianego może być przyczyną globalnego ocieplenia.

gazy cieplarniane

pyły i aerozole zawieszone w atmosferze m.in. para wodna, dwutlenek węgla, freony, meta, gazy przemysłowe. Powodują efekt cieplarniany

globalne ocieplenie

obserwowany od połowy XX wieku wzrost temperatury powietrza przy powierzchni Ziemi i temperatury oceanów w wyniku czego może dojść do zmian klimatycznych i wzrostu poziomu wód we wszechoceanie.