anatomia; układ pokarmowy

Wymień odcinki układu pokarmowego.

szpara ustna, przedsionek jamy ustnej, jama ustna właściwa, część ustna gardła, część krtaniowa gardła, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbyt

Wymień części jamy ustnej.

przedsionek jamy ustnej, jama ustna właściwa

Ograniczenia przedsionka jamy ustnej.

warga górna i dolna, policzki, wyrostki zębodołowe szczęk, część zębodołowa żuchwy, dziąsła, zęby, sklepienie górne przedsionka, sklepienie dolne przedsionka

Ograniczenia od przodu przedsionka jamy ustnej.

warga górna i dolna

Ograniczenia boczne przedsionka jamy ustnej.

policzki

Ograniczenia tylno-przyśrodkowe przedsionka jamy ustnej.

wyrostki zębodołowe szczęk, część zębodołowa żuchwy, dziąsła, zęby

Ograniczenia górno-dolne przedsionka jamy ustnej.

sklepienie górne i dolne przedsionka

Ograniczenia jamy ustnej właściwej.

wyrostki zębodołowe szczęk, część zębodołowa żuchwy, dziąsła, zęby, podniebienie twarde i miękkie, okolica podjęzykowa (błona śluzowa okrywająca przeponę jamy ustnej), cieśń gardzieli łącząca się z częścią ustną gardła

Ograniczenia przednio-boczne jamy ustnej właściwej.

wyrostki zębodołowe szczęk, część zębodołowa żuchwy, dziąsła, zęby

Ograniczenia górne jamy ustnej właściwej.

podniebienie miękkie, podniebienie twarde

Ograniczenia dolne jamy ustnej właściwej (dna jamy ustnej).

okolica podjęzykowa (błona śluzowa pokrywająca przeponę jamy ustnej)

Ograniczenia tylne jamy ustnej właściwej.

cieśń gardzieli łącząca się z ustną częścią gardła

Położenie górnej wargi.

poniżej nozdrzy przednich, po bokach ograniczona bruzdami nosowo-wargowymi, ku dołowi dochodzi do szpary ustnej; na skórze wargi pośrodkowo rynienka wargowa, kończąca się guzkiem wargi górnej; połączona z wargą dolną kątem ust

Położenie wargi dolnej.

oddzielona od bródki przez rowek bródkowo-wargowy, ku górze dochodzi do szpary ustnej; połączona z wargą górną kątem ust

Budowa histologiczna warg.

skóra, tkanka podskórna, tkanka mięśniowa /mięsień okrężny ust/, błona podśluzowa z gruczołami wargowymi, błona śluzowa

Budowa histologiczna policzka.

skóra, tkanka tłuszczowa /ciało tłuszczowe policzka/, powięź policzkowo-gardłowa, tkanka mięśniowa /mięsień policzkowy/, błona podśluzowa z gruczołami policzkowymi i trzonowymi, błona śluzowa

Czym są dziąsła?

przedłużeniem błony śluzowej przedsionka jamy ustnej i jamy ustnej właściwej

Cecha charakterystyczna dziąseł.

brak gruczołów, brak błony podśluzowej

Położenie dziąseł.

pokrywanie wyrostków zębodołowych szczęk i części zębodołowej żuchwy

Rodzaje wędzidełek.

wargi górnej, wargi dolnej, policzków

Podział dziąsła.

wolne: brzeżne, brodawki międzyzębowe; właściwe zębodołowe

Co to jest dziąsło wolne brzeżne?

Fałd otaczający szyjkę zęba i pokrywający część przyszyjkową szkliwa -> kieszonka dziąsłowa

Gdzie leżą brodawki międzyzębowe?

w przestrzeniach międzyzębowych dziąsła wolnego

Informacje dotyczące dziąsła właściwego zębodołowego.

zrośnięte ściśle z okostną pokrywającą wyrostki zębodołowe szczęk i część zębodołową żuchwy

Elementy składające się na podniebienie twarde.

wyrostki podniebienne szczęk, blaszki poziome kości podniebiennych pokryte błoną śluzową

Rodzaje i lokalizacja szwów podniebiennych.

szew podniebienia kończący się brodawką przysieczną pośrodkowo, szwy podniebienne poprzeczne bocznie od szwu podniebienia, po obu stronach

Budowa histologiczna podniebienia miękkiego.

błona śluzowa, rozcięgno podniebienne, tkanka mięśniowa /mięśnie podniebienia/, błona podśluzowa z gruczołami podniebiennymi, błona śluzowa

Elementy podniebienia miękkiego.

języczek podniebienny i biegnące obustronnie od niego fałdy: podniebienno-językowy, podniebienno-gardłowy

Mięśnie podniebienia miękkiego.

mięsień dźwigacz podniebienia miękkiego, mięsień napinacz podniebienia miękkiego, mięsień języczka, mięsień podniebienno-językowy, mięsień podniebionno-gardłowuy

Unerwienie mięśni podniebienia miękkiego.

włókna N. IX dochodzące przez splot gardłowy z wyjątkiem mięśnia napinacza podniebienia miękkiego unerwionego przez włókna N. V3

Opisz okolicę podjęzykową.

w linii środkowej przyczep wędzidełka języka; po obu jego stronach biegnące zbieżnie ku przodowi fałdy językowe kończące się mięskami językowymi, wywołane leżącą na dnie jamy ustnej ślinianką podjęzykową

Budowa anatomiczna języka.

nasada (korzeń), trzon [2/3 języka], szczyt

Co stanowi granicę pomiędzy nasadą a trzonem języka?

rowek graniczy [kształt litery V]

Co znajduje się w szczycie rowka granicznego języka?

otwór ślepy - pozostałość rozwojowa po przewodzie tarczowo-językowym

Lokalizacja rowka pośrodkowego języka.

grzbiet języka

Lokalizacja przyczepu wędzidełka języka.

dolna powierzchnia języka

czemu odpowiada rowek pośrodkowy języka?

przegrodzie języka [wewnątrz]

Co znajduje się po obu stronach przyczepu wędzidełka języka? Jak przebiega?

fałdy strzępiaste - zbieżnie ku przodowi, wzdłuż nich żyły języka

Rodzaje i lokalizacja brodawek języka.

nitkowate, stożkowate - 2/3 przednie języka, brzegi, szczyt; grzybowate - 2/3 przednie języka, brzegi, szcczyt; okolone - do przodu od rowka granicznego, równolegle do niego [7-12 sztuk]; liściaste - brzegi trzonu języka, okolice nasady

Które rodzaje brodawek posiadają kubki smakowe?

grzybowate, okolone, liściaste

Funkcje brodawek nitkowatych i stożkowatych.

mechaniczna, czuciowa [dotyk, ból, temperatura]

Budowa histologiczna języka.

błona śluzowa, rozcięgno języka, tkanka mięśniowa /mięśnie języka/, błona podśluzowa z gruczołami języka, błona śluzowa

Wymień mięśnie języka.

własne [wewnętrzne]: podłużny górny, podłużny dolny, poprzeczny języka, pionowy języka; dochodzące z otoczenia [zewnętrzne]: bródkowo-językowy, gnykowo-językowy, rylcowo-językowy

Unerwienie mięśni języka.

N. XII

Co zawiera tylna część języka?

nagromadzenie tkanki limfatycznej - migdałek podjęzykowy

Funkcje języka.

narząd smaku, udział w akcie połykania, artykulacja dźwięku, narząd dotyku, oczyszczanie jamy ustnej, produkcja limfocytów [migdałek językowy], główny narząd ssania

Grupy gruczołów jamy ustnej.

pojedyncze komórki śluzowe, drobne gruczoły ślinowe [w ścianach jamy ustnej], gruczoły ślinowe połączone z jamą ustną przewodami - ślinianki

Rodzaje drobnych gruczołów ślinowych.

wargowe, policzkowe, trzonowe, podniebienne, językowe

Rodzaje ślinianek.

przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe

Kształt ślinianki przyusznej.

nieregularny

Położenie ślinianki przyusznej.

okolica boczna twarzy, do przodu od małżowiny usznej i mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego

Części ślinianki przyusznej.

powierzchowna, głęboka

Położenie części powierzchownej ślinianki przyusznej.

na mięśniu żwaczu

Położenie części głębokiej ślinianki przyusznej.

w dole zażuchwowym; sąsiaduje z przestrzenią przygardłową

Gdzie może być zlokalizowana ślinianka przyuszna dodatkowa?

do przodu od przedniego brzegu ślinianki

Przewód wyprowadzający ślinianki przyusznej.

Stenona; dł. 3-5cm; średnica 2-4mm; przedni brzeg ślinianki -> powierzchnia mięśnia żwacza -> przedni brzeg mięśnia żwacza [zakręca tu] -> mięsień policzkowy [przebija] ->przedsionek jamy ustnej, brodawka przyusznicza [wys. drugiego górnego trzonowca]

Co produkuje ślinianka przyuszna?

ślina surowicza; jej wydzielina stanowi 26% śliny

Kształt ślinianki podżuchwowej.

trójściennego, okrągławego graniastosłupa, spłaszczonego od strony bocznej

Położenie ślinianki podżuchwowej.

trójkąt podżuchwowy

Przewód ślinianki podżuchwowej.

Whartona, dł. ok. 5-6cm; tylna część ślinianki -> przez mięśnie do jamy ustnej wzdłuż przyśrodkowej powierzchni ślinianki podjęzykowej -> jama ustna właściwa, mięsko podjęzykowe

Co produkuje ślinianka podżuchwowa?

ślina śluzowo-surowicza; jej wydzielina stanowi 69% śliny

Kształt ślinianki podjęzykowej.

walcowaty

Budowa ślinianki podjęzykowej.

ślinianka podjęzykowa większa, 5-20 ślinianek podjęzykowych mniejszych

Położenie ślinianki podjęzykowej.

dno jamy ustnej

Przewody ślinianek podjęzykowych mniejszych.

Riviniego; uchodzą wzdłuż fałdu podjęzykowego

Przewód ślinianki podjęzykowej większej.

Bartholina; uchodzi na mięsku podjęzykowym

Co produkuje ślinianka podjęzykowa?

ślina śluzowa; jej wydzielina stanowi 5% śliny

Ilość produkowanej śliny na dobę.

1,5-2l

skład śliny.

99% woda, 1% śluz, enzymy, inne substancje

Funkcje śliny.

ochronne: nawilżanie jamy ustnej, buforowanie drażniących substancji chemicznych, wypłukiwanie resztek pokarmowych, własności bakteriobójcze; trawienne: zlepianie cząstek pokarmu w kęs, trawienie skrobi przez amylazę

Fazy aktu połykania.

faza I: tworzenie kęsa pokarmowego, przesuwanie przez cieśń gardzieli do ustnej części gardła; faza II: skurcz mięśni podniebienia miękkiego [głównie dźwigaczy], skurcz zwieraczy gardła; faza III: fala perystaltyczna