6.4 Konflikty i przemiany w Europie w XVIII w.

Jakie były główne źródła konfliktów w XVIII-wiecznej Europie?

Rywalizacja Francji i Habsburgów, ekspansja kolonialna Anglii kosztem Francji i Hiszpanii, przemiany w Rosji i Prusach, rywalizacja polityczna Prus i Austrii, dążenie do równowagi sił w Europie.

W jakim okresie trwała Wielka Wojna Północna?

1700–1721.

Jakie były przyczyny Wielkiej Wojny Północnej?

Dążenie Rosji do dostępu do Bałtyku, plany Augusta II odzyskania Inflant, ambicje Danii i Brandenburgii o zdobycie wpływów kosztem Szwecji na Morzu Bałtyckim, objęcie tronu przez 15-letniego Karola XII.

Jakie były strony konfliktu w Wielkiej Wojnie Północnej?

Rosja, Brandenburgia, Dania i Saksonia vs Szwecja.

Jak przebiegały walki w czasie Wielkiej Wojny Północnej?

W 1700 r. Szwedzi odparli atak wojsk saskich i rosyjskich, w 1702 r. Rosja zaczęła odnosić sukcesycl, a działania wojsk w Saksonii i Rzeczpospolitej dały czas Rosji na odbudowę, w 1709 r. bitwa pod Połtawą, działania wojenne trwały do 1721 r.

Kto dowodził Szwedami w bitwie pod Połtawą i jaki był jej wynik?

Karol XII, bitwa zakończyła się całkowitą klęską Szwedów.

Jakie były postanowienia pokoju w Nystad i w jakim roku?

1721 r., Rosja uzyskała Estonię, Ingrię, część Karelii i Inflant, Brandenburgia część Pomorza ze Szczecinem oraz wyspami Uznam i Wolin.

Jakie były skutki wojny północnej poza postanowieniami pokoju?

Wzrost znaczenia politycznego i rozwój gospodarczy Rosji, wejście do grona imperiów europejskich, ruina gospodarcza i spadek znaczenia politycznego Rzeczpospolitej, utrata wpływów Szwecji nad Bałtykiem.

Jakie były skutki wojny o sukcesję hiszpańską?

Filip V Burbona utrzymał tron Hiszpanii, Anglia zdobyła Gibraltar i Minorkę, Habsburgowie Austriaccy przyjęli Niderlandy Południowe, Mediolan, Sardynię i Neapol, Hiszpania i Francja straciły znaczenie, wzrosła potęga cesarstwa.

Na jaki okres przypada wojna o sukcesję hiszpańską?

1701-1714

Jakie były przyczyny wybuchu wojny o sukcesję hiszpańską?

Wygaśnięcie hiszpańskiej linii Habsburgów po śmierci Karola II. Decyzja Karola II o przekazaniu praw do hiszpańskiego tronu Filipowi V Burbonowi.

Jakie relacje rodzinne łączyły Filipa V Bourbona z władcami Francji?

Był wnukiem króla Francji Ludwika XIV.

Jakie były strony konfliktu w wojnie o sukcesję hiszpańską?

Francja i Hiszpania przeciw Habsburgom Austrii, Anglii i Zjednoczonym Prowincjom.

Przedstaw pokrótce przebieg walk podczas wojny o sukcesję hiszpańską.

Porażki Francuzów w Niemczech i hiszpańskich Niderlandach, walki w Hiszpanii ze zmiennym szczęściem.

Jak ostatecznie rozwiązano obawy o powstanie potężnej unii personalnej pomiędzy Francją i Hiszpanią podczas wojny o sukcesję hiszpańską?

Filip V Burbona zrzekł się praw do francuskiej korony po zakończeniu wojny.

Na jaki okres przypada wojna o sukcesję polską?

1733-1735

Jakie były przyczyny wojny o sukcesję polską?

Spór o obsadę polskiego tronu po śmierci Augusta II między kandydatem francuskim a austriacko-rosyjskim oraz rywalizacja Burbonów i Habsburgów.

Jakie państwa wspierały jakich kandydatów w wojnie o sukcesję polską?

Francja wspierała Stanisława Leszczyńskiego. Austria i Rosja wspierały syna zmarłego monarchy, Augusta III.

Jakie były strony konfliktu w wojnie o sukcesję polską?

Francja i Hiszpania przeciw Habsburgom Austrii i Rosji.

Gdzie odbywały się głównie walki w wojnie o sukcesję polską?

W Rzeczpospolitej, Niemczech i we Włoszech.

Zcharakteryzuj pokrótce przebieg walk podczas wojny o sukcesję polską.

Zwolennicy Leszczyńskiego przegrali w Rzeczpospolitej, Francuzi i Hiszpanie odnieśli sukces w kolejnych etapach wojny, pokonując Austrię.

Kto został dożywotnim władcą Lotaryngii po wojnie o sukcesję polską?

Stanisław Leszczyński.

Na jaki okres przypada wojna o sukcesję austriacką?

1740-1748

Jakie były przyczyny wojny o sukcesję austriacką?

Rywalizacja o tron po śmierci cesarza Karola VI między Marią Teresą a władcami Saksonii i Bawarii oraz dążenie Francji i Hiszpanii do osłabienia Austrii i oderwania od niej części ziem.

Jakie były strony wojny o sukcesję austriacką?

Habsburgowie Austriaccy z pomocą Wielkiej Brytanii, Holandii i Rosji przeciw Saksonii, Bawarii, Prusom, Francji i Hiszpanii.

Przedstaw przebieg walk w wojnie o sukcesję austriacką.

Początkowo zajęcie Śląska przez Prusy, sukcesy Austriaków w Niemczech w walce z koalicją antyaustriacką, ponowne uderzenie Prus na Austrię w celu utrzymania Śląska.

Jakie były skutki wojny o sukcesję austriacką?

Maria Teresa utrzymała tron, Austria straciła Śląsk na rzecz Prus.

Podaj okresy w jakich trwały wojny śląskie i jakiej większej wojny te walki były częścią.

Pierwsza wojna śląska 1740-1742, druga 1744-1745, obie były częścią wojny o sukcesję austriacką.

Podaj w jakim okresie trwała wojna siedmioletnia.

1756-1763

Jakie były przyczyny wojny siedmioletniej

Obawy przed wzrostem potęgi Prus, dążenie Austrii do odzyskania Śląska, rywalizacja kolonialna między Francją i Anglią oraz powstanie antypruskiej koalicji.

Na czym polegało tzw. odwrócenie Przemierzy w przededniu wojny siedmioletniej

Zawarcie sojuszu między dotychczas sobie wrogimi Austrią i Francją, co skłoniło Wielką Brytanię do sojuszu z Prusami.

Jakie państwa walczyły w wojnie siedmioletniej

Prusy i Wielka Brytania przeciw Austrii, Francji, Rosji, Szwecji i Saksonii.

Gdzie toczono walki podczas wojny siedmioletniej

W Europie i w koloniach.

Omów przebieg walk do bitwy pod Kunowicami

W 1756 roku Fryderyk II uderzył na Saksonię, odparł atak austriacki i zaatakował Czechy.

Omów dalszy przebieg walk w 1757 roku

Armia francuska i rosyjska uderzyła na Prusy i rosyjska zajęła dawne Prusy Książęce.

Omów przebieg walk do momentu Cudu Domu Brandenburskiego

W 1759 roku armia pruska została rozbita przez siły austriacko-rosyjskie w bitwie pod Kunowicami, a w 1762 roku wojska koalicji austriacko-rosyjskiej zajęły Brandenburgię.

Na czym polegał tzw. Cud Domu Brandenburskiego i w którym roku się odbył

W 1762 roku zmarła cesarzowa Rosji Elżbieta, a nowy cesarz Piotr III wycofał swoje wojska z Prus.

Jak zakończyła się wojna siedmioletnia po Cudzie Domu Brandenburskiego

Z wojny wycofała się też Francja, a Prusy i Austria zawarły pokój w Hubertusburgu.

Omów działania podczas wojny siedmioletniej w koloniach

Wielka Brytania zajęła francuską Kanadę dzięki zwycięstwu w bitwie pod Quebeciem w 1759 roku i hiszpańską Florydę.

Omów skutki wojny siedmioletniej pod względem traktatów pokojowych

Prusy zachowały swoje przedwojenne granice, ale uznały prawa do tronu cesarskiego Józefa II. Wielka Brytania uzyskała francuską Kanadę i hiszpańską Florydę.

Podaj, jakie skutki dla państw europejskich przyniosła wojna siedmioletnia

Przyniosła rozrost imperium kolonialnego Wielkiej Brytanii, upadek imperium kolonialnego Francji, wzrost potęgi Rosji przy niewielkich stratach, ruinę finansową Austrii.

Podaj konsekwencje Chwalewnej Rewolucji dla ustroju państwa i parlamentu

Od czasów Chwalewnej Rewolucji konsekwentnie zwiększała się rola parlamentu i jego wpływ na politykę państwa.

Podaj, w którym roku powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i jakie państwa zostały połączone

Anglia i Walia z Szkocją w 1707 roku.

Podaj w którym roku Irlandia stała się częścią Zjednoczonego Królestwa i jak była traktowana wcześniej

W 1801 roku Irlandia stała się częścią Zjednoczonego Królestwa, dotąd traktowana jak terytorium podbite.

Podaj rok przyjęcia aktu o sukcesji w Anglii

1701 rok.

Kto został królem Anglii w 1714 roku

Królem został elektor hanowerski Jerzy I

Przedstaw genezę powstania w Anglii rządów parlamentarno-gabinetowych

Jerzy I większość czasu spędzał w Hanowerze, co doprowadziło do ukształtowania się rządów parlamentarno-gabinetowych.

Omów zasady działania rządów parlamentarno-gabinetowych w Wielkiej Brytanii

Faktyczną władzę w państwie uzyskuje Rada Ministrów na czele z pierwszym ministrem.

Kto wybierał Radę Ministrów Wielkiej Brytanii w rządach parlamentarno-kabinetowych

Radę Ministrów powoływało stronnictwo, które uzyskało większość w parlamencie.

Jakie znaczenie dla Wielkiej Brytanii miało zwycięstwo w wojnie siedmioletniej

Zapewniło jej hegemonię na morzach i koloniach, ale pośrednio wywołało też konflikt z kolonistami w Ameryce Północnej.